De brandweerstaf (stok)
Dit keer was het een plaatje van een brandweerstaf; een teken van belang binnen een organisatie die in vaak moeilijke moest werken. Om snel te zien wie de baas was gaf de staf enig houvast.
In vroeger dagen werd de staf oorspronkelijk gebruikt om het publiek bij een brand op een afstand te houden. Bovendien werd met de stok het ritme aangegeven voor de pomplieden. Later was de stok een teken van waardigheid.
Foto links is de 
brandweerstok ‘Hoofdcommandeur No. 5, Oost-Zaandam’. Zwart geschilderde ronde stok, waar bovenop een rechthoekig stuk, met opschrift in gele letters: ‘HOOFDCOMMANDEUR’ en ‘No.5’. Bovenstuk toont een gehurkte bruine leeuw (vergulde manen), welke het wapen van Oost-Zaandam vasthoudt (onafgebouwd schip). Afkomstig van Huybert Bakker (overleden 1952, Koog aan de Zaan). De rechter staf is de staf van de commandant van West-Zaandam.
De Hoofdcommandeur had de leiding van de hele staf. Teken van zijn waardigheid was een lange stok, meestal langer dan de man zelf, die als een bisschopsstaf in de hand werd gehouden. Bovenaan die stok was een verbreding, waarop het dorpswapen stond uitgesneden, met heraldische kleuren beschilderd, terwijl ook de rang er op stond vermeld. Onder de Hoofdcommandeur stonden de Ondercommandeurs: ook zij droegen een, ietwat kortere, staf. Daaronder stonden weer de kwartiermeesters, die een nog wat kortere stok droegen, met een bescheidener versiering. De verdere bemanning bestond uit pompers, hooistekers, kringsluiters, een bottelier enz.
Foto: Zaandam Oostzijde Bij de Hoopbrug de jeugdbrandweer, rond 1940, met oude brandspuiten en brandweerstokken.
Nog een foto van de brandweer in actie, met stok, bij de grote brand op de Dam in 1911. Hierbij kwamen zes personen uit het gezin Heij om. De brand ontstond in café De Nieuwe Beurs en daarnaast ging ook het pand van de gebrs. Perk en Het Wapen van Amsterdam in vlammen op. De brand was zo ernstig dat de hulp van de Amsterdamse brandweer werd ingeroepen.
De brandweerstokken zijn onderdeel van de collectie van het Zaans Museum
Foto’s: Zaans Museum, Gemeentearchief Zaanstad
Bron: De Zaanstreek van Mr. D. Vis – Hoofdstuk – Brand!!. Over de brandweer eind 19e eeuw.