De hooikist.                                                                                                                                    

Ooit van gehoord?

Wat moet je met een hooikist? Hooi voor het konijn in bewaren? Nee. Een hooikist is een kist die energie bespaart. En het is vreselijk historisch. Natuurlijk had mijn oma er een. En haar moeder. En ik.

In de hooikist zitten twee, drie of vier slopen die volgestopt zijn met hooi of met wol of beide. Als het maar een warm plekje werd. Nee, niet voor de baby maar voor eten dat gaar moest worden. De hooikist had een centrale plaats in iedere keuken van 80 jaar geleden. Er was zelfs een kistenfabriek in Amsterdam die ze aan de lopende band maakte.

Wat werd er nou in die hooikist gestopt zul je vragen.

Stel, in een luxe geval, er waren procureurlapjes. Dus varkenslapjes. Van een volgroeid varken, denk daar aan. In een juspan met vet of boter, niet zo zuinig, bak je deze rondom lichtbruin. Niet dichtschroeien. Zonde! Je doet er warm water bij tot het onderstaat, zout en specerijen erbij, nog een keer goed opkoken. Een flink kussen op de bodem met een oude handdoek erop. Pan er in, en afhankelijk van de afmeting van de kist en de pan een of twee kussens er op. “Deksel dicht en de deur op slot.”  De ouderen onder de lezers kennen een omtelversje hierover.

Terug naar de lapjes.

Stel dat je normaal deze lapjes op een petroleumstel zou zetten te pruttelen voor een uurtje of vier dan tel je er nu een derde van de tijd bij. Voordeel? Gas- of elektrabesparing en je hebt er geen omkijken meer naar.

Nu ga je lekker naar de stad om te shoppen.

Hetzelfde kun je doen met allerlei bonen en erwten, met gort in bessensap, met broeder ( wie kent dit nog), brooddeeg rijzen ( wel van tevoren er een pan met kokend water in doen om de kist temperatuur te geven) en………vette lessies*) warmhouden voor de laatkomers!

Denk in onze tijd ook aan rijst, pasta, allerlei sauzen, soepen en groenten als worteltjes. Mogelijkheden legio. Van de moderne hooikisten, de hooimadams, word ik warm noch koud.

Een draagbare hooikist heette op zijn Zaans een stukkezakkie of stikkezakkie. Behalve dat je brood in zo’n katoenen zakje kon doen bestond er ook een gevoerde uitvoering. Daar zat wat geschoren wol tussen twee lagen katoen. Pannetje met warm eten er in en dan ging  de molenknecht naar zijn werk. Ik heb er ooit eentje gezien maar die viel uit elkaar van ellende zo vaak was die gebruikt.

Gooi die magnetron er maar uit en neem een hooikist!

 

*) lessies is Zaans voor overgeschoten eten.

 

door Gre Luttik