Scheepstimmerwerf De Dageraad
door Ruud Meijns
Vele Zaandammers kennen de scheepswerf van Brouwer op de Hogendijk wel. De werf is van de Hogendijk verdwenen en sinds 1995 gevestigd in de Achtersluispolder. Maar voordat de familie Brouwer daar schepen begon te bouwen was de familie van der Horst daar gevestigd met een scheepstimmerwerf.
De geschiedenis van deze werf begin in 1859. Simon van der Horst (1797-1878) is eigenaar van de scheepstimmerwerf ‘De Dageraad’. In februari 1863 verzoekt van der Horst toestemming om een woning te mogen bouwen achter de schuur op zijn scheepstimmerwerf aan de Hogendijk. Hij hoeft geen rekening te houden met de rooilijn omdat het ver van de openbare weg, op zijn eigen terrein ligt. In 1878 overlijdt Simon van der Horst.
Scheepswerf ‘De Dageraad’ aan de Hogendijk, rechts in het beeld. Aangemeerd ligt de raderboot ‘de Zaanstroom’. De foto is van 1870 en gemaakt door J. Breebaard. Verder lezen
28 april Lezing door Henk Heijnen en Ron Couwenhoven: ‘Claude Monet in Zaandam’
Naar aanleiding van het boek Claude Monet in Zaandam door Henk Heijnen en Ron Couwenhoven verzorgen beide schrijvers een lezing over Claude Monet en de schilderijen die hij in de Zaanstreek maakte. Couwenhoven zal spreken over de plekken die Monet vastlegde, de molens die daar stonden en de relatie van Monet met de familie Van de Stadt. Heijnen gaat daarbij dieper in op de relatie tussen het werk van Monet en die van Japanse prentkunstenaars. De Zaanstreek en Japan hebben Monet op het spoor van een nieuwe schilderstijl gezet die de wereld zou veranderen.
Claude Monet was 30 jaar toen hij met zijn vrouw en zoontje in 1871 een zomer lang in Zaandam verbleef. Hij schilderde hier 24 landschappen en één portret. Behalve het portret – dat hij in opdracht maakte – verkocht hij geen enkel werk. Niet verwonderlijk want Monet begon hier te schilderen in een revolutionaire stijl die later het impressionisme werd genoemd. Verder lezen
Paschen
door ?
Paschen werd aan de Zaan, evenals verschillende andere plaatsen vooral gevierd met “eierepikke”. Boorsma vertelt ons hoe met Paschen ’s middags op den Dam te Zaandam groote drukte was, niet alleen met kramen en tafels waarop allerlei snoepgoed uitgestald was zoals koek, oliebollen, augurken, plakken gare biet, bietewater met azijn en suiker, maar vooral ook van kooplui met gekookte eieren: meestal drie of vier voor een dubbeltje. Ook de kruidenierswinkels waren vol eieren; kippe-eieren maar ook chocolade- en suikereieren. Verder lezen
Prinsenpadsloot
door Ruud Meijns
Twee foto’s van hetzelfde punt: de Prinsenpadsloot. De gekleurde foto is van 1900 en de zwart/wit is genomen in 1950.
We kijken, volgens de beschrijving naar het noordoosten over het water van de Prinsenpadsloot met rechts de erven met bebouwing van het Prinsenpad. Links het land van de Lijnbaanstraat met daarop de boerderij van Jacob Kraaij. Verder lezen
Zuiderkerk
door Chris Kabel [1]
Kort geleden [2] werd de Zuiderkerk gesloopt. Hij stond op de hoek van de Dirk de Kortestraat/Jacob Gorisstraat. Ik vond het best wel een mooi gebouw. Sloop is eigenlijk een verlies voor de buurt en de kerkgemeenschap. Maar u kent het gezegde: gedane zaken nemen geen keer. Op de vrijgekomen plaats wordt binnenkort begonnen met de bouw van senioren-woningen in vier woonlagen.
De bouw van de Verzetsbuurt en de kerk vond plaats in het begin van de vijftiger jaren. Het was het sluitstuk van de nieuwbouw vanaf de Zuiddijk tot aan de Gouw. Deze nieuwbouw was al in gang gezet in de jaren voor de oorlog. Begin dertiger jaren werd de D. Doniastraat gebouwd evenals de lagere school nummer 2. Zo heette vroeger de huidige basisschool Herman Gorter. Ik ging in die tijd naar die school. Op weg naar school konden wij vanaf de Zuiddijk over de weilanden Oostzaan zien liggen. Maar dat was gauw over. Verder lezen
Supermarkten
Met de komst, in 1969 van de Deka Markt in de Wilhelminastraat en de K-markt op de Zuiddijk hadden de Zaandammers keuze uit vijf supermarkten. In Zaandam waren al gevestigd Albert Heijn, Simon de Wit en de Gruyter.
Elke prijsbewuste huisvrouw moest nu vijf winkels aflopen op zoek naar de koopjes. “We lopen ons hier de blaren”, verzuchtte één van hen in de krant.
Westzijde, 1970 filiaal Simon de Wit – foto Krijt Verder lezen
Albert Heijn en de vakbond E.V.C.
door Ruud Meijns
Een staking waarbij naast vakbondseisen ook politieke eisen een rol gaan spelen begint al met een ingewikkelde start. Begin april 1951 zette de directie van Albert Heijn de personeelskern (een vorm van medezeggenschap) buiten werking. In deze kern waren bij Albert Heijn elf plaatsen beschikbaar waarvan er negen door leden van de Eenheids Vakcentrale (E.V.C.) werden bezet. Daarnaast nog één van de Christelijke en één van de Katholieke bond.[1])
De E.V.C. was sterk gelieerd aan de Communistische Partij Nederland (C.P.N.). En daar begon het te wringen. De E.V.C mengde stakingseisen met landelijke politiek. Terugkeer van de Kern, loonsverhoging met ‘rampzalige oorlogspolitiek in ons land’. Albert Heijn wilde ervan af omdat men de Kern met de E.V.C., gezien de politieke achtergrond, niet meer vertrouwde. Zeker nadat AH akkoord was gegaan met een loonsverhoging van 5 procent (de CPN wilde 10 procent) en later het gerucht werd verspreid dat de eis geweigerd was. Daarop werd door de E.V.C. een staking uitgeroepen die niet ondersteund werd door de reguliere vakbonden.
Gedempte Gracht, Ons Huis. Stakers van Albert Heijn vóór het begin van de stakersvergadering (krantenfoto Zaanlander) Verder lezen
Hoek Rustenburg – Gedempte Gracht
door Ruud Meijns
Weer een hoek met geschiedenis vooral door deze foto die ik vond in de Typhoon. Zo zag de hoek waarover we het hebben er rond 1890 uit.
Het houten huis op de hoek van het Ventje-Rustenburg, rechts op de foto was een kruidenierswinkel annex tapperij van de heer Rem en later van de wed. Nieuwenhuis. Daarna werd het de woning van kruidenier en melkslijter Onrust. Tenslotte werd het houten pand gesloopt. Achter het te slopen houten pand staat wat verderop in het Rustenburg nog een groot houten huis en dat werd bewoond door groentehandelaar Cluwen. Ook dat werd later een stenen gebouw.
Aan de overkant van het Rustenburg, dus op de andere hoek Rustenburg – Gedempte Gracht, staat het houten huis dat bewoond werd door klopperwacht Dik. (foto: Harrie van Nek) Verder lezen
Buitenplaats Zaanlust
door Ruud Meijns
De Zaanstreek kenmerkt zich niet door de vestiging van grote buitenplaatsen zoals aan de Vecht of in het Kennemerland. Zaankanters die wel degelijk hun rijkdom wilden laten zien kozen ook vaak een plekje in deze gebieden voor gefortuneerden. In de eigen omgeving liet men liever een degelijk huis neerzetten. Zoals hier het huis van Heyme Vis, verffabrikant. Dit is tussen de Veeringstraat en de Tuin de Nederlanden met rechts de verffabriek Rembrandt. Verder lezen
Zaanse middag met modeshow van De Zaanse Kaper
Op maandagmiddag 31 maart organiseert Historisch Zaandam in samenwerking met het Buurtcentrum De Bovenkruier een Zaanse middag met een unieke modeshow van de Stichting de Zaanse Kaper.
Wat droegen Zaankanters in het verleden? Was hun kleding trendgevoelig of had kleding een andere functie? De Zaanse Kaper geeft een presentatie in de Bovenkruier. Tijdens deze show wordt er uitleg gegeven bij de verschillende typen drachten. Rondom het thema ‘klederdracht of streekdracht?’ worden er allerlei aspecten van de historische drachten bekeken. Verder lezen
Westzijde 82 – 86
door Ruud Meijns
In de Westzijde tegenover het Wijnkanspad staan twee houten Zaanse pandjes en een klassiek stenen pand.
Het voorste pand op de foto is nummer 84 ten tijde van de foto in gebruik bij de heer G. Vonk die erachter een Koper- en Blikslagerij had. Hij was ook Fitter van de Maatschappij tot Exploitatie van de Duinwaterleiding, als u het maar weet.
Bekender was de heer Buntsma die er tot 1972, samen met zijn echtgenote een tabakszaak dreef. Later kreeg het pand landelijke bekendheid vanwege de Paskamermoord. Verder lezen
Zaans voor beginners
door Ruud Meijns
Ze zijn er nog wel hoor, mensen die nog een beetje Zaans praten. Maar ze raken in de minderheid. In 2017, alweer even terug, sprak ik met mevrouw van Gulik – de Boer. Ze sprak en schreef nog Zaans en ik vroeg of ze voor De Zuidkanter, een internetkrant, iets in het Zaans wilde schrijven. Leest u maar.
Klain Zaans stukkie
Ruud vroeg me om een klain Zaans stukkie bai z’n verhaal te voege dus dat wil ik wel perbere. Lees hier verder
Mevrouw van Gulik – de Boer is in 2023 overleden.
Groenteveiling
door Ruud Meijns
‘Er was een groenteveiling gevestigd in het pand van de ALDI tussen Beethovenstraat en de Prins Hendrikkade. Hier werd onder meer groente geveild die gekweekt was in onze eigen omgeving. Zo waren er twee groentetuinen aan het einde van de Lijnbaanstraat. Zij lagen ongeveer op de plaats van het plantsoentje naast het Mennistenerf en de H. Gerhardstraat. Naast de groente die in eigen omgeving gekweekt werd vond er ook aanvoer plaats van groente van elders.’
Uit: Burcht en Loswal – Kabeltjeskrant van Chris Kabel (2000)
Dit is de Prins Hendrikkade rond 1900 waar groentekwekers en handelaren samen komen. Verder lezen
De Spaarbank
door Ruud Meijns
De eerste spaarbanken in Nederland waren de Nutsspaarbanken die vanaf 1817 werden opgericht door de familie Th. Nauta en de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Een spaarbank is een bank die zich toelegt op het sparen door klanten, in tegenstelling tot algemene banken, die een uitgebreidere dienstverlening bieden. (Wikipedia)
Zaandam
Op 29 mei 1918 besloot de gemeenteraad van Zaandam, na eerst onderzoeken te hebben verricht naar de werking van de Gemeentespaarbanken te Arnhem, Deventer en Maastricht, tot oprichting van een spaarbank. Op 11 april 1921 werd de spaarbank geopend. Het college van burgemeesters en wethouders vormde het bestuur, terwijl de feitelijke bestuurstaken werden uitgeoefend door een Commissie van Toezicht op de Spaarbank. De bank is in 1980, als Bondsspaarbank overgegaan in de Centrumbank.
De spaarbank hield dagelijks zitting van 9 tot 12 en van 2 tot 4 uur in een kantoor op de bovenverdieping van een pand aan Dam 2 te Zaandam. Verder lezen
Nieuwsbrief Havenkantoor 12
Deze prachtige foto van het sluizencomplex van rond 1930 is onderdeel van de nieuwste nieuwsbrief van Stichting Havenkantoor.
Klik hier voor de PDF