24 februari in het Historisch Café: Genealogie – kapstok voor familiegeschiedenis

De mogelijkheden om je voorouders in kaart te brengen zijn tegenwoordig groot. Veel archiefbestanden die je hiervoor nodig hebt (o.a. burgerlijke stand, doop-trouw-begraafboeken, bevolkingsregisters) zijn tegenwoordig online beschikbaar.

Op maandagmiddag 24 februari 2025 verzorgt de afdeling Zaanstreek-Waterland van de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) een beginnerslezing in het Historisch Café. Uitgelegd zal worden hoe je stap voor stap met voorouderonderzoek aan de gang kan gaan. Maar ook voor de wat gevorderde stamboomonderzoeker is het interessant. Er wordt iets verteld over de systematiek van het stamboomonderzoek en over de registratie van de vondsten, Iedereen die zich wil verdiepen in zijn of haar stamboom of familiegeschiedenis is welkom!

Locatie: De Bovenkruier – Drielse Wetering 49, 1509 KP  Zaandam.
Datum en tijd: Maandagmiddag 24 februari 2025 om 14.00 uur. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.

Oostzijde 249

door Ruud Meijns

Er zijn van die bedrijven in een straat waar je geen foto van hebt maar af en toe helpt het geluk een beetje. Zo kreeg Historisch Zaandam bij een vraag twee foto’s meegeleverd van Oostzijde 249, machinefabriek W. Hogeveen. De vragen gingen over deze firma W. Hogeveen.

Het pand, Oostzijde 249 werd in 1899 gebouwd in opdracht van Pieter Mars, koopman. Mars had in 1903 een aanvraag gedaan om op die plek een stoomzakkenplakkerij te vestigen. Er stonden eerder kleine pandjes met de nummers 249 en 251 waar J.W. Slijper een inrichting voor het malen en zuiveren van graan had staan. Die werden gesloopt en de eigenaren kregen een aandeel in het nieuwe pand. Het witte pand rechts is de inktfabriek van Oosterveld en Romijn. Verder lezen

Vrijwilligers Gezocht: Help Historisch Zaandam de Beeldbank Uitbreiden!

Ben je op zoek naar een leuke en zinvolle manier om je vrije tijd te besteden? Historisch Zaandam is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die ons willen helpen met het scannen, plaatsen en beschrijven van foto’s voor onze website.

Met inmiddels meer dan 9.000 foto’s in onze beeldbank, hebben we jouw hulp hard nodig om deze collectie verder uit te breiden en toegankelijk te maken voor iedereen. Het mooie is dat je dit werk gewoon vanuit huis kunt doen, achter je eigen computer. Verder lezen

Bier- en Koffiehuis ‘De IJsbeer’

Op donderdag 15 november 1900 kwam in het Wapen van Amsterdam, het Bier- en Koffiehuis genaamd ‘De IJsbeer’ ter veiling. Het etablissement had een grote speeltuin en verder nog een schuur en erf. Het lag in de Westzijde bij het Ossenpad.

T. Woud beschrijft dit gebied in de Westzijde in zijn serie ‘Zaandam omstreeks 1905’ als volgt en bijgaande tekening hoort daarbij.

Achter de eerste boom links op de tekening was vroeger de speeltuin De IJsbeer te vinden, op de plaats waar nu ongeveer de ingang is naar de fabrieken van de Kon. Verkade Fabrieken N.V.’ Verder lezen

De jeugdherinneringen van D.W. Bakker, geboren 15 april 1935, opgetekend in 1970.

Deel 8

Werken en Vrije Tijd.

Na de Ulo moest er gewerkt worden. Ik vond snel een “jongste bediende” baantje op het kantoor van Pieter Schoen en Zoon, de verffabrikant in de Oostzijde. Het werk op de afdeling Boekhouding bestond voor mij en lagere schoolklasgenoot Wil Jansen uit het eindeloos opzoeken en opbergen van debiteuren en crediteurenkaarten uit een batterij ladekasten. Facturen werden dan op deze kaarten via boekhoud-machines verwerkt. Automatisering stond nog in de kinderschoenen. In die tijd werd de eerste Hollerithmachine geïnstalleerd en verscheen de ponskaart op de administratie.

Er heerste een strak regime op dat kantoor. In een grote zaal met rijen bureaus, stonden de bureau-chefs onder strak toezicht van zaalchef Donker, die achter in de zaal zat. Je voelde zijn priemende ogen steeds in je rug. In een zijkamertje met glazen wand en vitrage troonde procuratiehouder Everhard, een  godheid, die af en toe misprijzend met sigaar in het hoofd over het gordijntje gluurde. Vreselijk wat een sfeer.

Bij overplaatsing naar het expeditiekantoor dat aan de fabriek, vlak boven de Zaan hing, was het heel wat prettiger werken en het salaris van f. 40, — per maand ging omhoog naar f. 55, -. De oude kassier Buis kwam dat hoogst persoonlijk langs brengen en telde het voor je uit. Hij trok er een gezicht bij of hij het uit eigen middelen betaalde. Een levendige baan, op dat expeditie kantoortje, de hele dag mensen van de expeditie en vrachtrijders en beurtschippers over de vloer en uitzicht op het drukke scheepvaartverkeer op de Zaan. Ook veel telefonisch contact met de kantoren van de beurtvaartdiensten van Bijloo, Jongewaard, Kempenaar VZM en de lijndiensten van Zwart en van Gend en Loos. Voor speciale vrachtjes werd vaak vrachtbedrijf Gorthuis ingeschakeld. Verder lezen

Hille Boekjes

In onze bibliotheek zullen binnenkort worden opgenomen de natuurboekjes van Hille. Koek- en beschuitfabriek Hille wordt in documentatie over plaatjesalbums algemeen als de grote concurrent van Verkade beschouwd.

Hille heeft in de dertiger jaren zeven klassieke albums uitgebracht. In de vijftiger jaren volgden er nog drie, en nog twee series “zakalbums”.

Kruger Wildpark
Verder lezen

Bij de Gasfabriek – tijdreis

door Ruud Meijns

De Westzijde rond 1900 bij de gasfabriek.

Enkele gebouwen van de gasfabriek staan naast de houten huisjes. Er staat een grote stenen fabriekspijp en een gashouder is tussen de bomen te zien. Sinds 1860 heeft Zaandam een gasfabriek. Verder lezen

Dienstverplichting

door Ruud Meijns

Tijdens onze middag in de Bovenkruier kwam er iemand met een doosje met boeken binnen die voor de vereniging Historisch Zaandam bestemd waren.

Bij deze boeken zat ook een boekje over de Brandweer in Zaandam. Uit dat boekje viel een plastic hoesje met daarin een papiertje dat aan de randen licht verbrand was.

Het was een “Aanwijzing tot het verrichten van diensten”  en was gedateerd 23 april 1943.

Het was afgegeven aan de heer J. Visser. Verder lezen

Mi-Amigo

door Ruud Meijns

In een doos met spullen die Historisch Zaandam binnen kreeg zat een kleine plastic etui met binnenin een klein blocnootje. Op de voorkant stond de opdruk ‘Radio “mi-Amigo” 102 FM. Uw Ned. Talig Radiostation in Zaanstad. Elke Zo van 10.00 – 24.00 uur Tel. 075-352177’ .

Dat was wel even geleden de tijd van de piratenradio. Van de schepen op zee, met hun discjockeys, hun jingles. We kenden al radio Luxemburg, maar toen kwamen Radio Veronica, Radio Caroline en ze waren immens populair bij de jongeren. Verder lezen

Bakkerspadsteeg

door Ruud Meijns

Soms kom je toch nog een plek in Zaandam tegen in het fotoarchief die je nog kende zoals met de Bakkerspadsteeg. Er staat in het gemeentearchief een aardige serie foto’s van die steeg en de woningen die er stonden. De woningen zijn allemaal voor 1900 gebouwd volgens het register van de bouwvergunningen. Bakkerspadsteeg nummer 5 werd gebouwd in 1878, 1 en 3 in 1888 en de nummers 6, 8, 10 en 12 in 1894.

De steeg had haar toegang in het Bakkerspad, dat is nu de Klokbaai. Op een kaartje uit 1941 wordt de steeg nog weer gegeven. De kerk boven is de Bullekerk en onderin loopt het Bakkerspad.

Verder lezen

Watersnood Tuindorp-Oostzaan 1960

In de nacht van 13 op 14 januari 1960 brak de dijk die Tuindorp Oostzaan gewoonlijk beschermde. Een gat van veertig meter liet het water door. Uiteindelijk stond het water zo hoog dat de bewoners geëvacueerd moesten worden.

Beelden van mensen met kleine kinderen op hun schouders die tot hun middel door het ijskoude water waadden, gingen de wereld over. Op 14 januari 1960 werden de 11.000 bewoners van Tuindorp Oostzaan in Noord uit hun huizen gedreven door een zware overstroming.

Wat te doen?

Onmiddellijk na de doorbraak verlaagde Rijkswaterstaat in IJmuiden via spuien het waterpeil in het Noordzeekanaal met zestig centimeter, het maximaal mogelijke. Daardoor zakte het waterpeil in Oostzaan ook met zestig centimeter, maar zelfs na deze ingreep stond het water hoog genoeg. Bewoners probeerden hun huisraad te redden uit de ondergelopen benedenverdiepingen. Zoveel mogelijk pompen werden naar het getroffen gebied gestuurd. Opvangcentra werden ingericht. Het gemeentebestuur verwachtte dat het vier à vijf dagen duren zou voor de acht miljoen kubieke meter water verdwenen zou zijn. De Bescherming Burgerbevolking werd bijgestaan door hulptroepen die ervaring hadden opgedaan bij de watersnoodramp in Zeeland.

Voor meer info over deze ramp zie: https://www.historischarchief-toz.nl/350-2/

Of kijk op: https://www.amsterdamnoord.com/de-watersnood-van-14-januari-1960/

Tekst en foto: Ons Amsterdam

Uit de jeugd van Annie Leijen

De vereniging Historisch Zaandam ontving van M. Logman een brief uit de nalatenschap van haar moeder. Het is een brief die haar moeder, Annie Leijen 31-01-1932/15-11-2023, schreef aan haar broer Simon voor zijn 80e verjaardag. Gelukkig voor ons heeft ze aan ons gedacht. We hebben bij dit verhaal zoveel mogelijk illustraties gezocht die voor een deel uit het Gemeentearchief Zaanstad en voor een deel uit het familiearchief van de familie Logman komen.

Het echtpaar Jacobus Nicolaas Leijen en Johanna Barbara Keesen schreef zich op 29 april 1925 in de gemeente Zaandam in. Ze kwamen uit Alkmaar en het eerste adres in Zaandam was Czaar Peterstraat 21, een bovenwoning. Johanna Anthonia Maria (Annie) diende zich als eerste kind aan. Het verhaal opent als een PDF en u dient dan hier te klikken.

Nieuwbouw op het Papenpad in 1926

In de krant van 29 december 1926 stond deze foto van het Papenpad waar op de hoek met de Westzijde de sloop in volle gang was. De opruiming was nodig omdat de heer Klaas Kuiper Kz. een plan bij de gemeente had ingediend om op die plek nieuw te bouwen. Kuiper woonde zelf op Papenpad 3a.

Het eerste plan kwam in 1926 bij de gemeente binnen, maar pas in 1927 werd het plan goedgekeurd en kon de bouw beginnen. En zo zag het er volgens het plan van de heer Kuiper uit. Het gaat om Westzijde 115, 117 en Papenpad 1 en 2.

Op deze bouwtekening zien we links het gedeelte dat in de Westzijde gebouwd zal worden en rechts het deel met winkels en woningen bestemd voor het Papenpad.  Aan beide kanten tegen de bestaande bouw aan. In feite werd hier een nieuwe hoek Papenpad – Westzijde gebouwd.

Links is 1983. De snackbar van ‘Willum’ zit in het hoekpand.

Foto rechts is het huidige beeld van de hoek Westzijde – Papenpad. Ik weet niet of Klaas Kuiper Kz. erg tevreden zou zijn met deze restauratie. Zijn originele ornamenten zijn verdwenen.

 

 

 

 

 

 

Illustraties: Gemeentearchief,  Luuk Plekker, Ruud Meijns

 

 

 

 

Nieuwsbrief Havenkantoor nr. 10

Deze bijzondere foto is uit plm. 1953 en hoort bij het project ‘Nieuwe Dam’ dat het ernstige verkeersinfarct
in het centrum van Zaandam ging aanpakken door de bouw van twee nieuwe bruggen, de Beatrixbrug ten
noorden van de sluis en de nieuwe Wilhelminabrug aan de zuidkant. Op deze foto, ingetekend met wit, zijn
de twee nieuwe bruggen te zien.  Zie hier voor PDF

Bruiloft

door Ruud Meijns

In 1924, dus meer dan 110 jaar geleden, werd er op de Burcht een bruiloft opgevoerd. Een Oud-Hollandsche bruiloft wel te verstaan. Dit was ter gelegenheid van de tentoonstelling H.I.N. (Handel, Industrie en Nijverheid) die van 14 juni tot en met 2 juli op de Burcht in Zaandam werd gehouden. Het initiatief was van de Zaanse Winkeliersvereniging, opgericht in 1897.

Architect Eilman had een ontwerp gemaakt voor de tentoonstellingsruimte. Het hield het midden tussen een (toen) modern paviljoen en een oud kasteel. Dit moest Oud-Saenredam voorstellen en daar zou ook de huwelijksvoltrekking plaatsvinden. Iedereen die ertoe deed in de Zaanstreek wat betreft Handel, Industrie en Nijverheid kreeg de kans zich op deze tentoonstelling te laten zien. De bedoeling was natuurlijk om een economische stimulans te geven aan het Zaanse bedrijfsleven. Over de tentoonstelling zelf misschien later, nu aandacht voor de bruiloft.

 Dit is het paviljoen, de foto is samengesteld uit twee afzonderlijke delen. Verder lezen