Zuiddijk 233-235
door Ruud Meijns
Vanaf de Zuiddijk zijn de woningen met nummers 233 en 235 nauwelijks te zien. Een groene muur belemmert het zicht, maar als men zich er een beetje doorheen wringt is dit het uitzicht.
Er loopt een paadje dat de bezoeker stapsgewijs naar beneden zal brengen. Maar dit is niet de echte ingang – die ligt een paar stappen verder. Ook weer omlaag om tot de voordeur aan de zijkant te komen. Bij mijn bezoek werd ik opgewacht en mocht door de ‘artiesteningang’ aan de achterkant de woning betreden. Historisch Zaandam schreef eerder over deze woning 235 omdat die bewoond werd door de grootouders van Evert Voorst. (zie https://www.historisch-zaandam.nl/evert-van-voorst-05-10-1932/) Verder lezen
Een wandeling door de historie van het Haaldersbroek
door Simon Greve
Zaterdag 6 mei waren we met de werkgroep op het Haaldersbroek, heel vroeger ook wel Hollaardsbroek genoemd. 
Het was schitterend weer, ideaal om te wandelen. En waar we normaal kijken naar panden die het beschermen waard zijn, speelden we hier als het ware een thuiswedstrijd. Want Haaldersbroek is sinds 1990 al een beschermd dorpsgezicht! Dus het was genieten van het mooie weer, van zo’n mooie omgeving en van de zeer vriendelijke ontvangst die we kregen. Maar daarover later meer.
Als het gaat om historie dan zijn de cultuurhistorische verkenningen die de gemeente doet altijd een mooie bron. Ik heb daar het volgende stukje uit gekopieerd. Verder lezen
Oliemolen De Strijd/ De Gedurige Strijd
Door Ruud Meijns, *met dank aan Wim Rijkenberg.
Foto’s van molens toen ze nog overheersten in het landschap en nog de ruimte hadden om wind te vangen geven vaak een mooi beeld hoe Zaandam en omstreken er toen bijlagen. Zo maakte ik kennis met oliemolen De Strijd op het Kalf. De Braaksloot met de molen ernaast en dan die ruimte, die leegte zoals hieronder.
Op de foto uit 1904 zien we De Strijd nog in volle glorie samen met molen De Dood. Aan de overkant van het water de Braakdijk. Verder lezen
Oostzijde 177
door Ruud Meijns
Soms fiets je door de stad zonder op je omgeving te letten – je hebt haast – moet ergens heen. Een andere keer kom je langs een plek en denk je ‘Wat stond hier nou vroeger?’. Als je bij een historische vereniging zit ga je zoeken.
Een foto kan ook de aanleiding zijn om eens op zoek te gaan zoals met bijgaande zwart/wit foto (onder) van de Oostzijde rond de plek waar nu de Dekamarkt staat. Wat een troosteloze bedoening was dit. Heel veel beter is het nog niet moet ik zeggen. Maar wat stond daar in de bloeiperiode van de Zaanse Industrie? 
Verder lezen
Vermaning – Weeshuis – Wasserij – Kinderopvang
door Ruud Meijns
De woorden vermaning, weeshuis, wasserij en kinderopvang zijn in het kort de geschiedenis van het pand dat op de plek van Oostzijde 240 stond. Voor mensen van mijn generatie; daar stond Oosterweide – het kindertehuis. Maar dat daar ooit en wasserij in zat, wist ik pas toen ik een foto van de brand zag die de wasserij verwoestte. Een geschiedenis van het pand.
Het allereerste begin ligt bij de Doopsgezinde gemeente van Oostzaandam. Om aan de noden van hun gemeenteleden tegemoet te komen besloot men in 1743 een huis te bouwen in de Noord aan de Schinkeldijk zoals de Oostzijde toen heette.
Daar is een tekening van, vermoedelijk gemaakt door de zoon van dominee Jesse. We zien de Vermaning en het weeshuis links en herkennen al een beetje uiterlijk zoals we het latere Oosterweide kenden. De Vermaning rechts op de tekening is in 1862 afgebroken omdat er toen een nieuwe Vermaning beschikbaar kwam; de Doofpot, nog steeds te zien bij de Belgischestraat. Verder lezen
Rie van Gulik (1926-2023)
door Ruud Meijns
Op 12 mei j.l. is mevrouw Rie van Gulik – de Boer overleden. Ik heb haar en haar man Goos in 2017 mogen interviewen voor De Zuidkanter. Ze hield van de Zaanse taal en bij de eerste editie van het Zaans dictee viel ze meteen in de prijzen. Op mijn verzoek heeft ze toen een stukje in het Zaans geschreven. Ze had in de 2e W.O. een dienstje bij een boer in de Purmer en daar schreef ze over; zie verder. Voor wie het hele interview wil lezen heb ik een link aan het eind toegevoegd. Verder lezen
Bewaarschool Czaar Peterstraat
door Ruud Meijns
“ Tot de schoonste inrigtingen van weldadigheid onzer eeuw behooren ongetwijfeld de Bewaarscholen, inzonderheid voor kinderen uit de meest behoeftige volksklasse, waarbij de beschaving nog zoo veel te wenschen overlaat”.
Zo staat te lezen in: De Bewaarschool, praktische handleiding.., uit 1845.
Deel uit het schilderij Bewaarschool in Amsterdam (Max Liebermann, 1880).
Zoals we nu kleine kinderen opvangen die nog niet leerplichtig zijn kan niet vergeleken worden met hoe men vroeger kinderen in ‘Bewaring’ gaf. De schooltjes waren niet meer dan bewaarplaatsen van kleuters van minder gegoede burgers met de bedoeling de moeders gelegenheid te geven iets bij te verdienen voor het gezin. In Zaandam waren meerdere bewaarscholen. Over de kwaliteit valt weinig te zeggen maar meer dan bewaren was het vaak niet. Verder lezen
Transvaalbuurt
door Ruud Meijns
In het gebied dat begrenst wordt door de A.G. Verbeekstraat, de Tuinierstraat, Prinsenstraat en de Menno Simonszstraat ligt de Transvaalbuurt met de straten: Krugerstraat, De Wetstraat, Steijnstraat, Bothastraat en de Cronjéstraat. 
De straten die rond de eeuwwisseling zijn aangelegd in de Transvaalbuurt kregen de namen van de leiders van de Transvaalse Boerenoorlogen. De Boerenoorlogen waren twee oorlogen die in Zuid-Afrika uitgevochten werden tussen de Boeren en de Britten tussen 1880 en 1902.
De Boeren genoten in hun strijd tegen de Britten veel sympathie in België, Duitsland en Nederland. In meerdere Belgische en Nederlandse steden, onder meer in Amsterdam, Antwerpen, Den Haag en Rotterdam werden rond 1900 straatnamen vernoemd naar strijders en politici van de Boerenbeweging en naar plaatsen die een rol speelden in de oorlogen. Verder lezen
Het verhaal van een huisje
door Ruud Meijns
Zwaardemakerstraat nummer 1 stond al een tijdje verlaten en verwaarloosd in de Oostzijde hoek Zwaardemakerstraat. Er werd brand gesticht; een troosteloos einde.
Het werd in 1899 gebouwd door Jan Kakes, een meester tmmerman uit Zaandam. Het bouwbedrijf was in 1874 gesticht door Cornelis Kakes. Zoon Jan trad in 1876 toe tot het bedrijf en voegde er een metselbedrijf aan toe. Jan overleed in 1909. Verder lezen
1 MEI – Dag van de arbeid
Zo werd de 1e mei in 1932 gevierd door de A.J.C., de Arbeiders Jeugd Centrale op het ZFC veld. In die dagen waren de leuzen gericht op Vrede en Ontwapening. (foto uit krant) Verder lezen