Nieuw
Foethzoekers
Uit het onvolprezen Zaans Namen Lexicon van Dick Kerssens.
Foethzoekers. Woord gebruikt na de brand van 9 op 10 augustus 1928 van de opslagplaats voor oude metalen van de heer A. Foeth, Zuiddijk 128 te Zaandam. Behalve ijzerwaren lagen er ook oliën, vetten, leerwerken enz. veelal afkomstig van de A.I. (Artillerie Inrichting). Of er ook nog oude granaten tussen zaten is niet bekend. Wel ging de brand gepaard met hevige knallen die zelfs in Amsterdam hoorbaar waren. “Wat waren die knallen toch”?, vroeg een Amsterdamse journalist. “Foethzoekers”, zei een grappenmaker.
Dick Kerssens (1937 – 2025)
door Ruud Meijns
Dick Kerssens is niet meer. Bescheiden, altijd belangstellend. Een onderzoeker in hart en nieren. Maar ook een kunstenaar die schilderde en tekende. En altijd bezig.
Toen ik eens van hem wilde weten hoe hij een bepaald onderwerp uitzocht, zei hij “Kom maar even langs, maar ik heb het wel druk hoor.” Gelukkig heeft hij zijn laatste boek nog af kunnen maken.
Ik mocht hem in 2017 interviewen. U kunt dit hier nalezen.
Zuiddijk 80
In 1897 heeft Jan Hendrik Cornelissen, zetboer uit Sloten gedeeltelijk in pacht en gedeeltelijk in eigendom het pand Zuiddijk 80, toen bekend onder nr. A. 293a. Misschien was hij zetboer voor de polder Oostzaan van wie hij huis, de stal en het erf in pacht had. Het pandje aan de Zuiddijk, woning met winkel, is gebouwd in opdracht van mej. Maartje Heijn. Deze Maartje Heijn laat verderop op de Zuiddijk op nummer 137, ook café de Kroon verbouwen. De woning op nummer 80 heeft een uitstraling zoals we die bij meer huizen uit die tijd zien; een beetje deftig.
In 1919 gaat het geheel in de verkoop en komt in het bezit van Pieter van der Boom samen met zijn drie kinderen als consorten. Van der Boom is koopman. De polder blijft ook belanghebbende via de erfpacht. In 1949 verkoopt Boom een deel van het huis en erf aan Jac. Dekker, winkelier en manufactuur. Advertenties worden in de kranten geplaats onder de naam Jac. Kelder en Zn. Verder lezen
Zaans Bevrijdingsfestival met fototentoonstelling 80 jaar Bevrijding
Op maandag 5 mei, Bevrijdingsdag, vieren we dat we 80 jaar geleden onze vrijheid en democratie terug kregen. Dat gaan we vieren op twee locaties: het Wilhelminapark in Wormerveer en de Bullekerk in Zaandam.
Op beide locaties is een fototentoonstelling 80 jaar Bevrijding ingericht. Op het plein voor de Bullekerk zijn een tiental foto’s op groot formaat opgesteld met foto’s die direct na het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt door Jan Woudt (fotograaf). Verder lezen
Scheepstimmerwerf De Dageraad
door Ruud Meijns
Vele Zaandammers kennen de scheepswerf van Brouwer op de Hogendijk wel. De werf is van de Hogendijk verdwenen en sinds 1995 gevestigd in de Achtersluispolder. Maar voordat de familie Brouwer daar schepen begon te bouwen was de familie van der Horst daar gevestigd met een scheepstimmerwerf.
De geschiedenis van deze werf begin in 1859. Simon van der Horst (1797-1878) is eigenaar van de scheepstimmerwerf ‘De Dageraad’. In februari 1863 verzoekt van der Horst toestemming om een woning te mogen bouwen achter de schuur op zijn scheepstimmerwerf aan de Hogendijk. Hij hoeft geen rekening te houden met de rooilijn omdat het ver van de openbare weg, op zijn eigen terrein ligt. In 1878 overlijdt Simon van der Horst.
Scheepswerf ‘De Dageraad’ aan de Hogendijk, rechts in het beeld. Aangemeerd ligt de raderboot ‘de Zaanstroom’. De foto is van 1870 en gemaakt door J. Breebaard. Verder lezen
28 april Lezing door Henk Heijnen en Ron Couwenhoven: ‘Claude Monet in Zaandam’
Naar aanleiding van het boek Claude Monet in Zaandam door Henk Heijnen en Ron Couwenhoven verzorgen beide schrijvers een lezing over Claude Monet en de schilderijen die hij in de Zaanstreek maakte. Couwenhoven zal spreken over de plekken die Monet vastlegde, de molens die daar stonden en de relatie van Monet met de familie Van de Stadt. Heijnen gaat daarbij dieper in op de relatie tussen het werk van Monet en die van Japanse prentkunstenaars. De Zaanstreek en Japan hebben Monet op het spoor van een nieuwe schilderstijl gezet die de wereld zou veranderen.
Claude Monet was 30 jaar toen hij met zijn vrouw en zoontje in 1871 een zomer lang in Zaandam verbleef. Hij schilderde hier 24 landschappen en één portret. Behalve het portret – dat hij in opdracht maakte – verkocht hij geen enkel werk. Niet verwonderlijk want Monet begon hier te schilderen in een revolutionaire stijl die later het impressionisme werd genoemd. Verder lezen
Paschen
door ?
Paschen werd aan de Zaan, evenals verschillende andere plaatsen vooral gevierd met “eierepikke”. Boorsma vertelt ons hoe met Paschen ’s middags op den Dam te Zaandam groote drukte was, niet alleen met kramen en tafels waarop allerlei snoepgoed uitgestald was zoals koek, oliebollen, augurken, plakken gare biet, bietewater met azijn en suiker, maar vooral ook van kooplui met gekookte eieren: meestal drie of vier voor een dubbeltje. Ook de kruidenierswinkels waren vol eieren; kippe-eieren maar ook chocolade- en suikereieren. Verder lezen
Prinsenpadsloot
door Ruud Meijns
Twee foto’s van hetzelfde punt: de Prinsenpadsloot. De gekleurde foto is van 1900 en de zwart/wit is genomen in 1950.
We kijken, volgens de beschrijving naar het noordoosten over het water van de Prinsenpadsloot met rechts de erven met bebouwing van het Prinsenpad. Links het land van de Lijnbaanstraat met daarop de boerderij van Jacob Kraaij. Verder lezen
Zuiderkerk
door Chris Kabel [1]
Kort geleden [2] werd de Zuiderkerk gesloopt. Hij stond op de hoek van de Dirk de Kortestraat/Jacob Gorisstraat. Ik vond het best wel een mooi gebouw. Sloop is eigenlijk een verlies voor de buurt en de kerkgemeenschap. Maar u kent het gezegde: gedane zaken nemen geen keer. Op de vrijgekomen plaats wordt binnenkort begonnen met de bouw van senioren-woningen in vier woonlagen.
De bouw van de Verzetsbuurt en de kerk vond plaats in het begin van de vijftiger jaren. Het was het sluitstuk van de nieuwbouw vanaf de Zuiddijk tot aan de Gouw. Deze nieuwbouw was al in gang gezet in de jaren voor de oorlog. Begin dertiger jaren werd de D. Doniastraat gebouwd evenals de lagere school nummer 2. Zo heette vroeger de huidige basisschool Herman Gorter. Ik ging in die tijd naar die school. Op weg naar school konden wij vanaf de Zuiddijk over de weilanden Oostzaan zien liggen. Maar dat was gauw over. Verder lezen
Supermarkten
Met de komst, in 1969 van de Deka Markt in de Wilhelminastraat en de K-markt op de Zuiddijk hadden de Zaandammers keuze uit vijf supermarkten. In Zaandam waren al gevestigd Albert Heijn, Simon de Wit en de Gruyter.
Elke prijsbewuste huisvrouw moest nu vijf winkels aflopen op zoek naar de koopjes. “We lopen ons hier de blaren”, verzuchtte één van hen in de krant.
Westzijde, 1970 filiaal Simon de Wit – foto Krijt Verder lezen
Albert Heijn en de vakbond E.V.C.
door Ruud Meijns
Een staking waarbij naast vakbondseisen ook politieke eisen een rol gaan spelen begint al met een ingewikkelde start. Begin april 1951 zette de directie van Albert Heijn de personeelskern (een vorm van medezeggenschap) buiten werking. In deze kern waren bij Albert Heijn elf plaatsen beschikbaar waarvan er negen door leden van de Eenheids Vakcentrale (E.V.C.) werden bezet. Daarnaast nog één van de Christelijke en één van de Katholieke bond.[1])
De E.V.C. was sterk gelieerd aan de Communistische Partij Nederland (C.P.N.). En daar begon het te wringen. De E.V.C mengde stakingseisen met landelijke politiek. Terugkeer van de Kern, loonsverhoging met ‘rampzalige oorlogspolitiek in ons land’. Albert Heijn wilde ervan af omdat men de Kern met de E.V.C., gezien de politieke achtergrond, niet meer vertrouwde. Zeker nadat AH akkoord was gegaan met een loonsverhoging van 5 procent (de CPN wilde 10 procent) en later het gerucht werd verspreid dat de eis geweigerd was. Daarop werd door de E.V.C. een staking uitgeroepen die niet ondersteund werd door de reguliere vakbonden.
Gedempte Gracht, Ons Huis. Stakers van Albert Heijn vóór het begin van de stakersvergadering (krantenfoto Zaanlander) Verder lezen
Hoek Rustenburg – Gedempte Gracht
door Ruud Meijns
Weer een hoek met geschiedenis vooral door deze foto die ik vond in de Typhoon. Zo zag de hoek waarover we het hebben er rond 1890 uit.
Het houten huis op de hoek van het Ventje-Rustenburg, rechts op de foto was een kruidenierswinkel annex tapperij van de heer Rem en later van de wed. Nieuwenhuis. Daarna werd het de woning van kruidenier en melkslijter Onrust. Tenslotte werd het houten pand gesloopt. Achter het te slopen houten pand staat wat verderop in het Rustenburg nog een groot houten huis en dat werd bewoond door groentehandelaar Cluwen. Ook dat werd later een stenen gebouw.
Aan de overkant van het Rustenburg, dus op de andere hoek Rustenburg – Gedempte Gracht, staat het houten huis dat bewoond werd door klopperwacht Dik. (foto: Harrie van Nek) Verder lezen
Buitenplaats Zaanlust
door Ruud Meijns
De Zaanstreek kenmerkt zich niet door de vestiging van grote buitenplaatsen zoals aan de Vecht of in het Kennemerland. Zaankanters die wel degelijk hun rijkdom wilden laten zien kozen ook vaak een plekje in deze gebieden voor gefortuneerden. In de eigen omgeving liet men liever een degelijk huis neerzetten. Zoals hier het huis van Heyme Vis, verffabrikant. Dit is tussen de Veeringstraat en de Tuin de Nederlanden met rechts de verffabriek Rembrandt. Verder lezen
Westzijde 82 – 86
door Ruud Meijns
In de Westzijde tegenover het Wijnkanspad staan twee houten Zaanse pandjes en een klassiek stenen pand.
Het voorste pand op de foto is nummer 84 ten tijde van de foto in gebruik bij de heer G. Vonk die erachter een Koper- en Blikslagerij had. Hij was ook Fitter van de Maatschappij tot Exploitatie van de Duinwaterleiding, als u het maar weet.
Bekender was de heer Buntsma die er tot 1972, samen met zijn echtgenote een tabakszaak dreef. Later kreeg het pand landelijke bekendheid vanwege de Paskamermoord. Verder lezen
Zaans voor beginners
door Ruud Meijns
Ze zijn er nog wel hoor, mensen die nog een beetje Zaans praten. Maar ze raken in de minderheid. In 2017, alweer even terug, sprak ik met mevrouw van Gulik – de Boer. Ze sprak en schreef nog Zaans en ik vroeg of ze voor De Zuidkanter, een internetkrant, iets in het Zaans wilde schrijven. Leest u maar.
Klain Zaans stukkie
Ruud vroeg me om een klain Zaans stukkie bai z’n verhaal te voege dus dat wil ik wel perbere. Lees hier verder
Mevrouw van Gulik – de Boer is in 2023 overleden.