Nieuw
Hoe Zaandam een Grote Sluis kreeg
door Ruud Meijns
De belangrijkste taak van de verschillende dammen en dijken rond de Zaan was de bescherming tegen het water vanuit het IJ. Het IJ was toen nog een binnenzee en stond in open verbinding met de Zuiderzee en de Noordzee. Voor het scheepvaartverkeer vanuit het achterland was er een klein sluisje in de dam van Saerdam.
Al in het begin van de 14e eeuw wordt er al over een sluisje gesproken. Het was een houten sluisje van geringe afmetingen ongeveer 8 voet, is ongeveer 2,5 meter. Het was bestemd voor het kleine waterverkeer. Er lag nog een klein sluisje, het Wormer- sluisje, ook van hout en ook alleen geschikt voor kleinere vaartuigen. Zoals bijgaande illustratie.
Anton de Kom 1898 – 1945 – Wij Slaven van Suriname
door Ruud Meijns
1 juli – dag van de slavernij. Er was een herdenking onder de Anton de Kombrug in Zaandam. Wie was deze Anton de Kom?
Gerard Cornelis Anton de Kom werd geboren in Paramaribo. Na de lagere school deed hij de MULO, voor een jongen uit het volk een opmerkelijke prestatie. Vanuit thuis kreeg hij de verhalen mee over de koloniale tijd en over de slavernij. Zijn afkeer van kolonialisme en racisme zou zijn leven lang een drijfveer blijven.
Tuinvereniging Jan Vroegop 75 jaar
door Ruud Meijns
Op 18 juni viert Tuinvereniging Jan Vroegop haar 75e verjaardag. Op die dag werd in 1946 het complex in gebruik genomen. Op het terrein van ZFC werd de openingsplechtigheid gehouden waarna alle aanwezigen zich naar het terrein aan de Ringweg begaven voor de echte opening van het complex.
De eerste huisjes aan de Ringweg
De Tuinverenigingen in Zaandam komen voort uit een initiatief van tuinders die in 1917 ‘De Vereniging Volkstuinen Zaandam’ oprichtten. Eén van de doelstellingen in 1917 was het volkstuinieren als ontspanning te bevorderen en dat is nog steeds zo.
Jan Vroegop ontstond uit de vereniging ‘De Uitkomst’ aan de haven bij de Ringweg. Toen dit terrein, naast regelmatige overstromingen, nodig bleek voor toekomstige industrie werd met medewerking van de gemeente een terrein gevonden aan het andere eind van de Ringweg. Nu 75 jaar geleden.
Foto: Jan Vroegop, jubileumuitgave 1996
Biljarter Lammes
door Ruud Meijns
Toen ik een foto in een oude krant zag staan van de heer Lammes die kampioen met biljarten was geworden dacht ik direct dat dit dhr. Lammes van het café op de Zuiddijk was.
Dat was natuurlijk te mooi om waar te zijn. De biljarter was G. Lammes en de caféeigenaar was C.M. Lammes. Er werd volgens de berichten in de krant ook door dhr. G. Lammes gebiljart in het café van C.M. Lammes. Maar G. Lammes was wel een kampioen en daarvoor werd hij door zijn club gehuldigd. Verder lezen
Claude Monet – Een nieuw boek
door Ruud Meijns
Op 2 juni was het op de kop af 151 jaar geleden dat de Franse schilder Claude Monet met echtgenote van de boot stapte en aankwam in Zaandam. Hij zou hier enkele maanden blijven werken en produceerde 25 schilderijen, waarvan 1 een portret.
In het Zaans Museum werd het nieuwe boek van historicus Ron Couwenhoven en kunsthistoricus Henk Heinen gepresenteerd dat meer licht werpt op het belang van de schilderkunst van eind negentiende eeuw voor de Zaanstreek. In zijn inleiding maakte ook Jacob Reitsma daar een opmerking over aan het adres van de Monet Stichting om zich breder te oriënteren, maar misschien is dat toch meer een taak voor het Zaans Museum.
Beide onderzoekers hebben getracht uit te zoeken waar Monet zat bij het maken van zijn werken. Ook is onderzocht welke de relatie was met de familie van de Stad. Dat Van de Stadt de schilder in Londen had uitgenodigd om naar Zaandam te komen kon worden ontkracht omdat Van de Stadt in 1871 al geruime tijd ernstig ziek was en al eerder in het jaar was overleden. 
Ook kon worden vastgesteld dat Monet soms een loopje met de werkelijkheid nam om een mooier plaatje op zijn doeken te krijgen; een molentje of twee erbij was geen punt.
Hier wordt het boek overhandigd aan Joke Duyvis, ze is een kleinkind van Guurtje van de Stadt. V.l.n.r.: Henk Heinen, Joke Duyvis, Ron Couwenhoven en Fulco Rol.
Het boek ‘Claude Monet in Zaandam‘ is uitgegeven door Uitgeverij Noord-Holland en is daar ook te bestellen. Prijs € 29,95.
Verkade 50 jarig jubileum in 1936
door Ruud Meijns
In 1936 bestond Verkade 50 jaar. Dat werd groots gevierd. Er was op 2 mei 1936 een feestelijke bijeenkomst met genodigden in de fabriek. Nieuwe directeuren werden benoemd en directeur J. H. Verkade kreeg een Koninklijke onderscheiding.
Dit was het begin met de 1e fabriek in de Westzijde, de stoombroodfabriek
In vele dagbladen werd er zeer uitgebreid aandacht aan dit jubileum besteed. Ook ‘De Kern’, het blad van de Verkade fabrieken bracht twee extra nummers uit met aandacht voor deze bijzondere gebeurtenis.
Wij hebben beide edities van ‘De Kern’ voor u, in PDF formaat, op de volgende bladzijde . Verder lezen
De Burgemeestersbuurt
De Burgemeestersbuurt
Woonwijk in Zuidoost-Zaandam. tussen Zuiddijk en Kepplerstraat. De wijk werd eind jaren `30 aangelegd en bestaat uit vijf straten, die alle zijn vernoemd naar voormalige burgemeesters van Zaandam.
Deze zijn:
- G. van Orden (burgemeester 1838-1845).
- C. van de Stadt (burgemeester 1845-1852).
- Mr. H.J. Smit (burgemeester 1852-1871).
- H.J. Versteeg (burgemeester 1878-1894).
- K. ter Laan (burgemeester 1914 – 1937).
Voor een korte levensbeschrijving van deze burgemeesters kijkt u hier verder: De Burgemeesters van de Burgemeestersbuurt
Stond in de weg
door Ruud Meijns
Ooit was de Gedempte Gracht en de daarnaast gelegen Vinkenstraat maar beperkt toegankelijk voor autoverkeer. Maar met de toename van het autobezit moest de stad vrij gemaakt worden van allerlei belemmeringen.
De Vinkenstraat eindigde voor auto’s ter hoogte van de Vinkendwarsstraat, daarna werd het een pad tot aan het Rustenburg. Dus moest dit pad een straat worden en moest het pand van Bosman eraan geloven. Bosman had er een winkel in visbenodigdheden en op het Vinkenpad een smederij. Links van de winkel een pand van Van Sante, architect en aannemer.
Fotograaf Derk Peeters was er eind 1969 bij toen men het pand begon te slopen. Weldra zou alles van het pad, grenzend aan de achterzijde van de Gedempte Gracht, tegen de vlakte gaan.
Aan de noordzijde van de Vinkenstraat staan nog enkele van de oorspronkelijk huisjes.
Henk Groot (1938-2022)
door Ruud Meijns
Een Zaanse voetballer van grote klasse is overleden,
Henk Groot. Debuteerde bij ZVV Zaandijk, vervolgde zijn loopbaan bij Stormvogels in IJmuiden en kwam in 1959 bij Ajax in Amsterdam terecht.
Na een periode Ajax, speelde hij twee jaar voor Feyenoord en kwam weer terug bij Ajax. Door een zware knieblessure neemt hij noodgedwongen afscheid van zijn geliefde spelletje. Hij kwam 39 maal uit voor het Nederlands Elftal.
Voedselhulp?
Een foto uit het gemeentearchief en ook te zien bij oorlogsbronnen.nl maar er staat maar weinig informatie bij. Het is Zaandam in de periode 1940-1945 en als trefwoorden worden genoemd: V
