De Oostzijde van 1896

door Ruud Meijns

Oost- en Westzaandam zullen elkaar nooit ontmoeten; de scheiding blijft zoals de stad Amsterdam dat met Noord heeft of Rotterdam dat met Zuid heeft. Als jongetje uit de Oostkant kwam ik bijna nooit in Westkant of de daar gelegen stadsdelen. Alleen op bezoek bij familie gingen we de Zaan over. Het was al een hele sensatie toen ik met m’n vader mee mocht toen hij een collega op de Haven bezocht om iets af te geven.

 

Men heeft het over de ‘fluwelen’ Westzijde vanwege de mooie panden en misschien ook de fluwelen kleding die door de bewoners gedragen werd.

Aan de Oostkant van de Zaan stonden ook prachtige villa’s die door het rijkere deel van de inwoners daar waren neergezet. Maar diezelfde bewoners lieten ze ook weer afbreken om er hun fabrieken direct aan de Zaan neer te zetten. Ik heb het dan over het deel vanaf de Klauwershoek tot het pand van de rijstpeller Nicolaas Blans later beter bekend als Spes Viva, een rusthuis.

Oostzijde ter hoogte van de Peperstraat 1890

Henk Smit nodigde in 1896 twee vrienden uit om eens met hem de Oostzijde door te wandelen, een plek waar zij die aan de Westkant woonden nooit kwamen. Smit beschrijft de wandeling vanaf de Hogendam tot aan het Herenhuis en vertelt wat hij weet over bewoners en bedrijven. Uit deze wandeling heb ik een gedeelte gebruikt om die mooie Oostzijde aan de hand van foto’s te laten zien.

In januari 1949 starten de heren G.J. Blees Kz. en H.J. Smit een rubriek in de Typhoon naar aanleiding van de wandeling die dezelfde Smit in 1896 met twee vrienden in de Oostzijde had gehouden. Tekenaar Gerrit Dekker maakte een mooi logo. In deze rubriek praten zij als het ware na met daarbij wetenswaardigheden uit andere bronnen. Daarnaast kon ik putten uit de wandelingen van T. Woudt en de lexicon van D. Kerssens.

Ik heb het begin van hun wandeling vanaf de Hogendam door de Klauwershoek tot aan het begin van de Oostzijde als inleiding genomen. Daarna heb ik de Oostkant als de Westkant van de Oostzijde apart bekeken tot aan Spes Viva. De drie delen; inleiding, Oostkant en Westkant zijn apart te bekijken.

Denk er wel om dat u na het bekijken weer terug moet naar het bericht met het retour-pijltje   

 

 

  1. Oostzijde in 1896 – Inleiding
  2. Oostzijde in 1896 – Westkant
  3. Oostzijde in 1896 – Oostkant