Dooddeur

door Ruud Meijns

Wat is een dooddeur?  Een dooddeur is een deur die niet werd gebruikt ofwel een dooie deur of … een deur voor de dood. Een huis met een dergelijke deur werd meestal het achterom als ingang gebruikt. Niemand kwam voor om of belde voor aan, als er al een bel zat, want er werd nooit open gedaan. Niet helemaal want de deur ging bij zeer bijzondere gelegenheden wel open; bij een huwelijk of bij een sterfgeval. Er is een rijmpje dat luidt: ‘dood en bruid gaan de voordeur uit’ .

Het is een term die vooral in de Zaanstreek en Waterland voor komt.  Het ontstaan van zo’n deur zou te maken hebben met het feit dat er vaak in de voorkamer een bedrijfje werd uitgeoefend en toen dat ophield verloor de deur haar functie. De voorkamer werd een op-kamer waar de pronk stond, zoals bij mijn opoe stonden de mooie meubelen, de foto’s van de kinderen, de prijzen van het worstelen van mijn ooms.

Dit huisje staat op de foto nog aan het Mr. Cornelispad met aan de voorkant zo’n dooie deur.

Het bezoek is met de fiets gekomen en heeft die naast de ingang aan de zijkant gezet. Daar ging je het huis binnen

Het huisje staat nu op de Zaanse Schans, wel in betere conditie.

Ook kerken hebben soms een dooddeur. Die werd alleen gebruikt als de overledene na een dienst uit de kerk werd gedragen. De bedoeling was om de duivel te misleiden.

Die was bij het binnen brengen van de overledene aan de voorkant blijven wachten tot de stoet weer terugkwam. Door een andere uitgang te nemen werd de duivel misleid.

Ik meende dat de Gereformeerde kerk op de Herengracht ook een dooddeur aan de achterkant had maar toen ik laatst ging kijken bleek de achtergevel vernieuwd te zijn en de dooddeur was verdwenen.

Dit is de achterzijde van de Bullekerk.

Met boven de deur een doodshoofd met knekels.