Een belangrijk boek

Het boek ‘De Zaanse Losse Ploegen’ van Hans Boot verdient een mooi plekje in de bibliotheek van elke geïnteresseerde in de geschiedenis van de arbeid en in het bijzonder van de losse arbeid. Zoals er neer wordt gekeken op de ‘losse arbeid’ zo weinig is er over geschreven en Hans Boot verdient een grote pluim dat hij hieraan begonnen is en het tot een goed einde heeft gebracht.

De Korendrager Caspar Luycken 1711, Het Rijksmuseum.

Gaat het in de Zaanstreek over de losse arbeid dan wordt al snel de naam ‘Kappie’ genoemd, één der bekendste losse ploegen. Schrijver Boot kijkt ook naar de geschiedenis en naar de vele vormen van losse arbeid.  We kennen de Zaadsjouwers uit het boek van Cor Bruijn, maar er waren ook jaarlijks grote groepen losse arbeiders die van buiten hier kwamen op zoek naar werk; denk aan de Trekarbeid, Hannekemaaiers, de Polderjongens die aan kanalen werkten.

Vanuit zijn vakbondswerk kent de schrijver ook de nadelen van het losse werk; geen CAO en hij sluit daar de ogen niet voor. De rechtsongelijkheid, ook waar het de vroege vakbondsgeschiedenis betreft. Er was vanuit die hoek maar weinig erkenning voor dit werk. In latere jaren kon de vakbond erop rekenen dat de losse arbeiders bij conflicten zich solidair verklaarden en niet als stakingbrekers gingen werken.

Hans Boot laat in dit boek velen aan het woord die onder balen hebben gelopen.

‘Ik vond het prachtig, dat buitenwerk. Kappie was voor het vrije leven, los van een baas, in dienst van mezelf. Je kwam overal, was zelfstandig en ik kon een beetje blijven boeren op mn eigen land. Het was een avontuurlijk bestaan. Geen vastigheid, daar kies je voor’.

Ze genoten van de vrijheid, van de goeie verdiensten. Er was geen goed betaalde kantoorbaan die daar tegenop kon.

Sjouwers aan de Veerdijk bij Wormer. Van links naar rechts Piet Heijmering, Bertus Bunsma (mopper), Klaas v.d. Hoeven (Klaas Peeuw) en Jb. Molenaar. Links pakhuis Bevalligheid.

Net als de losse arbeid bestaat dit boek uit losse afleveringen. De artikelen werden ooit geschreven voor het Webzine Solidariteit en zijn nu gebundeld en aangevuld met enkele elders verschenen artikelen. Het verhaal vertelt over de geschiedenis van de losse arbeid en laat de mensen aan het woord die in de losse arbeid werkten. Het vertelt over hoe de organisatie van de losse arbeid werkte. Daarom is het boek belangrijk als geschiedschrijving want die kans is met het verdwijnen van de losse arbeid in deze vorm voorgoed geschiedenis. Van harte aanbevolen.

Foto’s: Rijksmuseum, gemeentearchief Zaanstad