Elektriciteit
Telefoon, fiets, laptop, auto, koptelefoon – ze moeten allemaal worden opgeladen tegenwoordig. Het is allemaal net zo vanzelfsprekend als het knopje aanklikken en er is licht in huis. Maar die energie moet ergens vandaan komen en ooit is er een begin mee gemaakt.
Voor Zaandam begon dat eind 19e eeuw. Amsterdam had in 1899 de Gemeentelijke Electriciteits Werken (GEW) opgericht. Voor Zaandam was de vraag waar ze de stroom vandaag gingen halen want een eigen centrale oprichten vond men niet rendabel. Ze kozen ervoor om Amsterdam te vragen of zij ook aan de andere kant van het water de elektrische energie wilden leveren.
Via Amsterdam-Noord kwam de kabel met hoogspanning in Zaandam aan. Er kwam geen toestemming om de kabels door het Noordzeekanaal te leggen. De gemeente had in 1914 de Gemeentelijke Electriciteits Werken (G.E.W.) opgericht en een Transformatorstation gebouwd aan de Zuiddijk voor de ontvangst van de electriciteit. Gelijker tijd werd aan de Oostkade gewerkt aan de bouw van een kantoor en werkplaatsen van de van Zaandam.
Links de tekening van het hoogspanningsgebouw en rechts zoals het er in de jaren ‘50 nog stond. Links de winkel van rijwielhandelaar Verhoef, dan het GEB en de oude politiepost. Van hier uit werd de stad via allerlei tussenstations, transformatorhuisjes in de wijken, van stroom voorzien.
Met de groei van de stad was er meer nodig voor de stroomvoorziening en in 1951 werd begonnen met de bouw van het 50kV-Transformatorstation ‘West’ bij Oud Saenden. Dat pand staat in de buurt van de vroegere fabrieken van Bruynzeel.
Dit station ‘West’, in gebruik vanaf 1953 en staat er nog steeds.
Zo staat het er heden ten dage bij en is nog steeds in functie. Op de achtergrond de stad en rechts Oud Saenden.
Illustraties: Gemeentearchief Zaanstad, Ruud Meijns