Historische vereniging Zaandam zoekt eigen onderkomen (NHD)

De Vereniging Historisch Zaandam is naarstig op zoek naar een onderkomen. Niet alleen voor de wekelijkse vergaderingen, maar vooral om alle boeken en andere giften op te slaan en bezoekers te ontvangen.  

Het gesprek vindt plaats in een kamer bij de Vermaning aan de Westzijde in Zaandam. „Onze collectie staat bij bestuursleden op zolder, bij mij ook in de garage en hier op de balkon bij de Vermaning. Dat is niet lekker toegankelijk voor ons en zeker niet voor mensen die iets willen inzien”, geeft Hessel Kraaij toe. 

Om de nood duidelijk te maken, gaan we via een steile trap naar het balkon. Sowieso is een dergelijke trap voor veel ouderen een hindernis. Het balkon wordt tegenwoordig alleen gebruikt wanneer er veel mensen in het kerkgebouw zijn, zoals met concerten. De collectie van de vereniging staat in bananendozen opgestapeld achter de achterste banken. „We mochten onze spullen hier neerzetten, maar het mocht niet zichtbaar zijn voor de kerkgangers en andere bezoekers. Vandaar. Maar handig is het niet. Het is enorm zoeken in al die dozen met boeken. Kijk, we hebben hier zelfs een mooi Delftsblauw bord met daarop het zicht op de Zaan in het centrum van Zaandam”, laat Kraaij zien, waarna hij het bord weer in kranten wikkelt en in een doos doet. Hij schuifelt voorzichtig verder in de smalle ruimte achter de banken.

Het bord, de boeken en andere voorwerpen zijn allemaal verkregen via schenkingen van Zaankanters. „We hebben graag spullen. Dubbele boeken verkopen we wel, waarbij de opbrengst voor de vereniging is. Dat laten we wel altijd aan de schenkers weten. Soms gaan dingen ook naar het gemeentearchief. Wij kunnen namelijk niet garanderen dat spullen over honderd jaar nog in goede conditie zijn bewaard. Maar ja, het gemeentearchief kan ook niet alles aannemen. Dan heb je ook het Zaans Museum, maar die hebben ook niet zoveel aan zo’n bord of ze stoppen het in het depot. Ons doel is juist dat bezoekers gewoon langs kunnen komen, zonder afspraak en dingen kunnen inzien en opzoeken. Dat maakt het zoeken naar een nieuwe plek wel zo lastig”, geeft Kraaij toe.

Samen met Ruud Meijns is hij vier jaar geleden betrokken geraakt bij de vereniging. „Door toedoen van Winnie de Wit van Zaans Erfgoed. Zij constateerde dat iedere kern van Zaanstad een historische vereniging heeft, alleen Zaandam niet. Ik had al de website Zaanse verhalen over de geschiedenis van Zaandam en was vrijwilliger bij het gemeentearchief. Dus benaderde ze mij”, verklaart Meijns zijn betrokkenheid. Kraaij kwam haar tegen bij een presentatie, waar hij een pitch gaf over zijn website met de agenda voor de Zaanstreek.

De vereniging bestaat nu vier jaar en telt 285 leden. Het streven is om volgend jaar op 500 leden te zitten. Corona gooide wat dat betreft ook hier roet in het eten. Leden krijgen twee keer per jaar een blad en daar gaat het grootste deel van de contributie aan op. Verder zijn er nieuwsbrieven en een website. ,,Wij willen daarin dicht bij de mensen staan. Vooral de verhalen brengen.’’

Na oproepen heeft de vereniging nu al ruim 800 boeken, naast losse spullen zoals etsen, speelgoedauto’s met opdrukken van Zaanse bedrijven (ook van de Typhoon) en borden.

Kraaij: „Toen we begonnen konden we terecht in de Bullekerk voor onze vergaderingen en opslag. Tijdens onze vaste dag konden bezoekers ook binnenlopen. Het is ook een prachtige locatie met een rijke geschiedenis. Maar in december moesten we daar halsoverkop uit omdat onze zaal een rouwcentrum werd. We konden toen een deel opslaan hier bij de Vermaning, maar die optie loopt eind dit jaar af. Vandaar dat we naarstig op zoek zijn.’’

Kraaij heeft al zeker twintig locaties bekeken. ,,Maar dat zijn plekken zoals een buurthuis waar we wel kunnen vergaderen, maar waar geen plek is voor onze collectie en voor bezoekers. Met twee kandidaten zijn we nog in gesprek. Ook het pandje achter de arbeiderswoningen die nu aan de Westzijde worden opgeknapt door Stadsherstel, lijkt ons wel wat. Dan zitten we net als enkele andere historische verenigingen in een historisch gebouw. Maar mogelijk verkoopt Zaanstad dat pandje aan Stadsherstel Amsterdam en die willen het dan commercieel uitbaten. Dat kunnen wij natuurlijk nooit betalen”, legt Kraaij het grote probleem uit. „Maar we blijven hoop houden en anders moeten we een container huren om alles in op te slaan.”

Bron: NHD Dagblad Zaanstreek 07-09-2022 | Tekst Frans van den Berg | Foto’s Pascal Fielmich