Hoopsteeg
door Ruud Meijns
De Hoopsteeg was een verbinding tussen de Botenmakersstraat en de Herengracht. Toen er nog een sloot liep achter de Herengracht was er ook nog een bruggetje in de Hoopsteeg. In 1896 werd in de gemeenteraad vragen gesteld over de slechte staat van het bruggetje en dat daar iets aan gedaan moest worden. De gemeente antwoordde dat men de eigenaar erover zou aanschrijven.
Die eigenaar was architect en aannemer Eilmann. De heer Eilman had een groot deel van de Hoopsteeg in eigendom en in 1906 kwam het gesprek op gang om dit aan de gemeente over te doen. Bij het pijltje de vier huisjes. Verder lezen
Speelgoedfabrieken
door Ruud Meijns
In alle eeuwen is er speelgoed geweest. Kijk op oude prenten, schilderijen en je kunt zien dat er altijd speelgoed is geweest. Dus zijn er ook mensen die het op zich nemen om speelgoed te maken. Mijn vader, hij was timmerman, maakte voor zijn jongens een garage, een ophaalbrug en nog wat zaken waar jongens mee kunnen spelen. Zo zullen er meer vaders zijn geweest die zelf wat maakten. Maar er waren er ook die het groter aan wilden pakken en een fabriekje begonnen. Verder lezen
Miranda de Boorder overleden
Afgelopen maandag 10 februari is Miranda de Boorder overleden aan een hartstilstand. Miranda was twee jaar lang (informeel) penningmeester van onze vereniging. Bovendien was ze een actief lid van onzer werkgroep Bovenkruier. Ze had grote kennis over de historie van Zaandam en hielp van daaruit met het opzetten van onze beeldbank. Om gezondheidsredenen woonde ze de laatste tijd de (avond)vergaderingen van ons bestuur niet meer bij. Dat neemt niet weg dat ze de administratieve werkzaamheden als interim-penningmeester met grote nauwgezetheid bleef invullen.
Het zo onverwachts overlijden van Miranda heeft ons diep geraakt. Wij zullen haar enorm missen.
Bestuur Historisch Zaandam.
Een overbekende hoek
door Ruud Meijns
En een bekende hoek is de hoek van de Westzijde met de Gedempte Gracht zeker. Het is van oudsher een punt waar veel verkeer langs komt; lopend, fietsend of gemotoriseerd. Dit is zoals het er nu uit ziet (foto Google Maps).
De huidige ondernemer is ‘Phone Hospital’ waar je met je kapotte telefoon langs kunt komen voor reparatie. Het naast gelegen pand op de Gedempte Gracht is van juwelier van Zijp die ooit de hele hoek als het zijne mocht beschouwen.
Voor klandizie is deze hoek een pracht plek, altijd geweest en op oude ansichtkaarten en foto’s zit er altijd wel een ondernemer in. Dat wil niet zeggen dat de ondernemer ook de eigenaar van het pand was. De eerste eigenaar die we in de boeken tegenkomen is Aagje van Lijnen, weduwe van Christiaan Striening. Hij zat in de directie van houtzagerij van Lijnen & Co. Het pand gaat in 1896 over in de handen van Gerardus Timmer, handelaar. Verder lezen
Nieuwsbrief Havenkantoor 11
Het Havenkantoor op de prachtige plek naast de Wilhelminasluis. Hoewel de kwaliteit van deze foto uit 1912 beslist te wensen overlaat, is duidelijk de lege vlakte links naast het Havenkantoor te zien, die ontstond na het dempen van de havenkom.
Lees verder: Nieuwsbrief 11 Havenkantoor
De Skeresliep
Voor de liefhebbers hier weer een stukje Zaans. Dit keer P. Boorsma met een stukje over de “Skeresliep”. Het komt uit De Zaende uit 1946.
Om ’t Zaans goed tot je door te laten dringen is het wenselijk om het hardop voor te lezen, al is het maar aan jezelf. Klik op de titel en lese maar! De Skeresliep
Wandeling door de Bomenbuurt
door Simon Greve
Met de werkgroep historisch erfgoed bezochten we dit keer een wijk uit de periode rond de oorlog namelijk de Bomenbuurt. En we bezochten twee paden die aan beide kanten van die buurt liggen en al erg oud zijn, namelijk het Sluispad en de P.J. Troelstralaan.
De P.J. Troelstralaan heette vroeger het Weerpad. Al in de tijd dat de Zaanse bebouwing alleen nog rond de Oostzijderkerk stond was het Weerpad er al. Het was namelijk de verbinding tussen Oostzaan en Zaandam in die dagen en begon bij de Zuiddijk en liep door tot wat nu de wijk Poelenburg is naar Oostzaan. Waarbij de naam Poelenburg verwijst naar molen ‘de Gekroonde Poelenburg’ die ooit bij het Weerpad stond en nu op de Zaanse Schans staat. En als u zich afvraagt waar de naam Poelenburg vandaan komt: dat was de achternaam van de eerste eigenaar van de molen. In Oostzaan heet het Weerpad tegenwoordig Kerkstraat.
Wat moeten we ons in die tijd voorstellen bij dat pad in oude tijden? Nou, dat zal niet meer zijn geweest dan een verharding in het weiland met af en toe een bruggetje. Misschien dat er wat zaagsel of schelpen gestrooid waren om het pad te verharden, maar dat was het dan ook wel. Pas na enige tijd werd het verbreed (zie onderstaande foto) en pas na 1900 werd het pad bebouwd aan de noordkant. Aan de zuidkant was lange tijd het voetbalveld van Zilvermeeuwen tot er in 1957 appartementen (de Vijfhoek) gebouwd werden.
24 februari in het Historisch Café: Genealogie – kapstok voor familiegeschiedenis
De mogelijkheden om je voorouders in kaart te brengen zijn tegenwoordig groot. Veel archiefbestanden die je hiervoor nodig hebt (o.a. burgerlijke stand, doop-trouw-begraafboeken, bevolkingsregisters) zijn tegenwoordig online beschikbaar.
Op maandagmiddag 24 februari 2025 verzorgt de afdeling Zaanstreek-Waterland van de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) een beginnerslezing in het Historisch Café. Uitgelegd zal worden hoe je stap voor stap met voorouderonderzoek aan de gang kan gaan. Maar ook voor de wat gevorderde stamboomonderzoeker is het interessant. Er wordt iets verteld over de systematiek van het stamboomonderzoek en over de registratie van de vondsten, Iedereen die zich wil verdiepen in zijn of haar stamboom of familiegeschiedenis is welkom!
Locatie: De Bovenkruier – Drielse Wetering 49, 1509 KP Zaandam.
Datum en tijd: Maandagmiddag 24 februari 2025 om 14.00 uur. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
Oostzijde 249
door Ruud Meijns
Er zijn van die 
bedrijven in een straat waar je geen foto van hebt maar af en toe helpt het geluk een beetje. Zo kreeg Historisch Zaandam bij een vraag twee foto’s meegeleverd van Oostzijde 249, machinefabriek W. Hogeveen. De vragen gingen over deze firma W. Hogeveen.
Het pand, Oostzijde 249 werd in 1899 gebouwd in opdracht van Pieter Mars, koopman. Mars had in 1903 een aanvraag gedaan om op die plek een stoomzakkenplakkerij te vestigen. Er stonden eerder kleine pandjes met de nummers 249 en 251 waar J.W. Slijper een inrichting voor het malen en zuiveren van graan had staan. Die werden gesloopt en de eigenaren kregen een aandeel in het nieuwe pand. Het witte pand rechts is de inktfabriek van Oosterveld en Romijn. Verder lezen
Vrijwilligers Gezocht: Help Historisch Zaandam de Beeldbank Uitbreiden!
Ben je op zoek naar een leuke en zinvolle manier om je vrije tijd te besteden? Historisch Zaandam is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die ons willen helpen met het scannen, plaatsen en beschrijven van foto’s voor onze website.
Met inmiddels meer dan 9.000 foto’s in onze beeldbank, hebben we jouw hulp hard nodig om deze collectie verder uit te breiden en toegankelijk te maken voor iedereen. Het mooie is dat je dit werk gewoon vanuit huis kunt doen, achter je eigen computer. Verder lezen
Bier- en Koffiehuis ‘De IJsbeer’
Op donderdag 15 november 1900 kwam in het Wapen van Amsterdam, het Bier- en Koffiehuis genaamd ‘De IJsbeer’ ter veiling. Het etablissement had een grote speeltuin en verder nog een schuur en erf. Het lag in de Westzijde bij het Ossenpad.
T. Woud beschrijft dit gebied in de Westzijde in zijn serie ‘Zaandam omstreeks 1905’ als volgt en bijgaande tekening hoort daarbij.
‘Achter de eerste boom links op de tekening was vroeger de speeltuin De IJsbeer te vinden, op de plaats waar nu ongeveer de ingang is naar de fabrieken van de Kon. Verkade Fabrieken N.V.’ Verder lezen
De jeugdherinneringen van D.W. Bakker, geboren 15 april 1935, opgetekend in 1970.
Deel 8
Werken en Vrije Tijd.
Na de Ulo moest er gewerkt worden. Ik vond snel een “jongste bediende” baantje op het kantoor van Pieter Schoen en Zoon, de verffabrikant in de Oostzijde. Het werk op de afdeling Boekhouding bestond voor mij en lagere schoolklasgenoot Wil Jansen uit het eindeloos opzoeken en opbergen van debiteuren en crediteurenkaarten uit een batterij ladekasten. Facturen werden dan op deze kaarten via boekhoud-machines verwerkt. Automatisering stond nog in de kinderschoenen. In die tijd werd de eerste Hollerithmachine geïnstalleerd en verscheen de ponskaart op de administratie.
Er heerste een strak regime op dat kantoor. In een grote zaal met rijen bureaus, stonden de bureau-chefs onder strak toezicht van zaalchef Donker, die achter in de zaal zat. Je voelde zijn priemende ogen steeds in je rug. In een zijkamertje met glazen wand en vitrage troonde procuratiehouder Everhard, een godheid, die af en toe misprijzend met sigaar in het hoofd over het gordijntje gluurde. Vreselijk wat een sfeer.
Bij overplaatsing naar het expeditiekantoor dat aan de fabriek, vlak boven de Zaan hing, was het heel wat prettiger werken en het salaris van f. 40, — per maand ging omhoog naar f. 55, -. De oude kassier Buis kwam dat hoogst persoonlijk langs brengen en telde het voor je uit. Hij trok er een gezicht bij of hij het uit eigen middelen betaalde. Een levendige baan, op dat expeditie kantoortje, de hele dag mensen van de expeditie en vrachtrijders en beurtschippers over de vloer en uitzicht op het drukke scheepvaartverkeer op de Zaan. Ook veel telefonisch contact met de kantoren van de beurtvaartdiensten van Bijloo, Jongewaard, Kempenaar VZM en de lijndiensten van Zwart en van Gend en Loos. Voor speciale vrachtjes werd vaak vrachtbedrijf Gorthuis ingeschakeld. Verder lezen
Hille Boekjes
In onze bibliotheek zullen binnenkort worden opgenomen de natuurboekjes van Hille. Koek- en beschuitfabriek Hille wordt in documentatie over plaatjesalbums algemeen als de grote concurrent van Verkade beschouwd.
Hille heeft in de dertiger jaren zeven klassieke albums uitgebracht. In de vijftiger jaren volgden er nog drie, en nog twee series “zakalbums”.
Kruger Wildpark
Verder lezen
Bij de Gasfabriek – tijdreis
door Ruud Meijns
De Westzijde rond 1900 bij de gasfabriek.
Enkele gebouwen van de gasfabriek staan naast de houten huisjes. Er staat een grote stenen fabriekspijp en een gashouder is tussen de bomen te zien. Sinds 1860 heeft Zaandam een gasfabriek. Verder lezen
Dienstverplichting
door Ruud Meijns
Tijdens onze middag in de Bovenkruier kwam er iemand met een doosje met boeken binnen die voor de vereniging Historisch Zaandam bestemd waren.
Bij deze boeken zat ook een boekje over de Brandweer in Zaandam. Uit dat boekje viel een plastic hoesje met daarin een papiertje dat aan de randen licht verbrand was.
Het was een “Aanwijzing tot het verrichten van diensten” en was gedateerd 23 april 1943.
Het was afgegeven aan de heer J. Visser. Verder lezen