Een goeie tip

Een goeie tip uit augustus 1921!

Voor de warme dagen als zij nog komen

Een verfrissend voetbad kan men als volgt bereiden: 1 ons aluin, 2 ons zeezout, 2 ons borax. Van dit mengsel voegt men aan het voetbad 1 theelepel toe, als na een lange wandeling de voeten neiging vertonen op te zwellen. Als men de voetzolen inwrijft met een stukje citroen, zal dit veel helpen om de vermoeienis te voorkomen.

Na de voeten gebaad te hebben, bestrooie men ze met speksteenpoeder. Zijn de voeten erg pijnlijk, dan masseere men ze van den teen naar de hiel, met wat vaseline.

Om het haar glanzig te krijgen, losse men tien gram carbonaat met potasch op in het waschwater.

Om de vliegenplaag tegen te gaan, drenkt men lapjes flanel in terpentijn en legt deze in schoteltjes op verschillende plaatsen in de kamer. Ook kan men op een schoteltje één theelepeltje zwarte peper twee bruine suiker en één room vermengen.

Magazine 11 van Historisch Zaandam is verschenen

Eind april is de nieuwste uitgave van het Magazine Historisch Zaandam verschenen. In deze uitgave nummer 11 wordt aandacht geschonken aan:
– de Pastorie op de Hoogendijk 14 (nu Dam 32)
– Gedicht van Lisa van Tongeren, stadsdichter van Zaanstad
– Schilderskunst in Zaanse bedrijven
– De Drie Doorbraken in de Zuiddijk
– De Hofwijk
– Gargadoors aan de Hogendijk
– De Verf- en vernisfabriek “Holland” van Oosterveld & Romijn
– Een reisje door het archief van Albert Heijn
– Huza Eletrofa

Kortom, weer een lezenswaardig nummer, welke inmiddels bij de leden van de vereniging Historisch Zaandam is thuisbezorgd. Vanaf 1 mei is dit nummer voor 5 euro ook verkrijgbaar in de losse verkoop bij onze verkoopadressen:
Bruna Zaandam, Damstraat 11, Zaandam
Zaanstore (VVV), Stadhuisplein 96, Zaandam.
Buurtwinkel/verswinkel H. van Langelaar, Schoolmeesterstraat 62-64, Zaandam.
Bruna Wormerveer, Marktplein 17, Wormerveer.

Bestellen kan ook door overmaking van € 5,00 + portokosten op onze bankrekening NL13 RABO 0328 956600 t.n.v. Historisch Zaandam onder vermelding van naam, adres en bestelling Magazine 11. Voor verzending in de Zaanstreek rekenen wij € 1,00 en voor buiten de Zaanstreek € 4,00.

Ook eerdere nummers van het Magazine zijn nog beperkt verkrijgbaar. Zie informatie hierover op onze website.

 

Oostzijde 111

door Ruud Meijns

Velen zullen zich nog wel Oostzijde 111 als ‘Spes Viva’, herinneren; het  Gereformeerde verpleeghuis.

Het was het herenhuis met grote tuin van rijstpeller Nicolaas Blans. Nicolaas Johannes Blans 1865 – 1916, was de eerste eigenaar van dit grote pand. De heer Blans was naast rijstpeller ook een ZVV’r die zoals veel jongens uit de gegoede burgerij het voetbalspel populair trachten te maken. Naast voetballen voor ZVV was hij ook tweede secretaris van de vereniging. Voor de afdeling Zaandam van vereniging “Volksweerbaarheid”[1]  hield hij als penningmeester een oogje op de financiën. N.J. Blans overlijdt in 1916. Verder lezen

Bouillonblokjesfabriek ‘De Arend’

door Ruud Meijns

Struinend in de kranten bij het Gemeentearchief zag ik in een krant van december 1918 een grote advertentie van notaris Dekker over de verkoop van “De Eerste Zaanse Bouillonblokjesfabriek De Arend”.

Nooit gehoord van “De Eerste Zaanse Bouillonblokjesfabriek De Arend”, gelegen aan het Fransche Pad nr. 4. In de advertentie wordt het pad niet aan elkaar geschreven.

Dan maar eens verder zoeken in het archief. Van deze Arend is niets te vinden. Wel van veel andere Arenden als molen of pakhuis. Adresboek dan? Ook niet. Dan zoeken op Franschepad 4 of Fransche Pad 4; de juiste schrijfwijze is belangrijk om iets te vinden in een archief. Geen fabriek De Arend op het Franschepad. Verder lezen

Czarinastraat: Een keurige straat

Toch gek eigenlijk dat dit gebied vroeger een enorm weiland was; het Krimperven. De foto is genomen ter hoogte van het Czaar Peterplantsoen kijkend naar het zuiden. Alles is eigenlijk net gebouwd.

Oostzijde 242 – de Skeve Skans

door Ruud Meijns

Deze foto van Oostzijde 242 komt uit de Typhoon van 19 december 1984 (foto  Prentekst). De begeleidende tekst zegt dat het herstel nabij is en dat alleen het wachten is op goedkeuring van de Rijksdienst voor Monumentenzorg. Het pand was gekocht door G. Kerkhof uit Zaandam die in overleg met architect J. Schipper het plan had de ‘Skeve Skans’ weer in oude staat terug te brengen.

Ik heb wat foto’s bij elkaar gezocht die wat geschiedenis van het pand laten zien. Verder lezen

Bezorgers voor Magazine gevraagd

Op 22 april verschijnt de 11e editie van ons Magazine Historisch Zaandam. Voor enkele wijken vragen wij nog bezorgers om de hoge portokosten te voorkomen. Het gaat om

Hoornseveld 24 x
Westerwatering 12 x
Westerkoog en Rooswijk 16 x
Wormerveer en Wormer 10 x
Krommenie en Assendelft 14 x

Wilt u ons helpen om ons prachtige blad zo goedkoop mogelijk bij de leden te bezorgen, neem dan even contact op met Hessel Kraaij 06-44902601.

Oostzijde 196-198

door Ruud Meijns

Een gebiedje in de Oostzijde rond de Tuin der Nederlanden dat jaren onveranderlijk leek voor te bestaan, gaat veranderen. Er gaat gebouwd worden en het aanzien zal ingrijpend worden gewijzigd. Om er nog even bij stil te staan hier twee plaatjes. Links 1898 en rechts 2024.

 

 

 

 

Verder lezen

Nachtwerk in 1927 *

door Ruud Meijns

De krant de Zaanlander bracht voor de lezers een mooi staaltje van participerende of  undercover journalistiek door een periode als boeven verkleed door nachtelijk Zaandam te lopen. Ze reageerden op berichten dat het inbrekersgilde de laatste tijd nogal huis hield in de stad.

De uitgever zegt het als volgt, ‘In den nacht van Woensdag op Donderdag der vorige week hebben een nieuwsbladreporter en een ingezetene, te voet, per motor en per fiets alle straten der stad geinspecteerd om een indruk te verkrijgen, hoe Zaandam des nachts bewaakt wordt. De daarbij opgedane ervaringen meende ik den Zaandammers niet te mogen onthouden, doch in een vlugschrift vast te leggen. Voor de waarheid van den inhoud sta ik mede, persoonlijk in. De Uitgever, M.A. Ooms, Ged. Gracht, Zaandam.’

 

foto: Op de Gedempte gracht kijkt men naar de sportuitslagen voor de boekhandel van de heer Ooms. Verder lezen

Historisch Café gaat terug naar De Zaanstreek in oorlogstijd

Op maandagmiddag 22 april organiseert de vereniging Historisch Zaandam het laatste Historisch Café van dit seizoen. Op deze middag zal de film ‘De Zaanstreek in oorlogstijd’ worden vertoond.
In deze film vertellen filmmaker Robert van Tellingen en publicist Erik Schaap aan de hand van opnieuw ontdekte beelden uit de Tweede Wereldoorlog de geschiedenis van onderdrukking en verzet in de Zaanstreek. De film belicht met name het dagelijks leven in de voormalige Zaangemeenten tijdens de oorlog.
Meerdere archieven en particulieren stelden het gebruikte materiaal beschikbaar. Voor het eerst is in deze unieke documentaire het complete Zaanse oorlogsverhaal op film te zien. Van de bezetting tot de Hongerwinter en van de Jodenvervolging tot de bevrijding.

Het Historisch Café is maandag 22 april van 14.00 tot 16.00 uur in het buurtcentrum De Bovenkruier, Drielse Wetering 49 in Zaandam-Kalf. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.

Foto genomen door Johan Gons uit woonkamerraam van de bovenwoning in de Czarinastraat in 1942 GAZ 21_47484

Een patent *

door Ruud Meijns

Ik kreeg een patent in handen uitgegeven door de Provincie Noord-Holland voor de gemeente Zaandam voor het dienstjaar 1886/87 ten behoeve van Cornelis van der Woude als ‘Binnenlandsch koopman in oud ijzer, vodden, enz. tevens staande op de weekmarkten alhier’. Achterop het biljet staat naast het adres een berekening geschreven mogelijk van inkomsten of juist uitgaven.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Verder lezen

Een bijzondere schenking

    door Ruud Meijns     

Op de maandagmiddag in de Bovenkruier ontvangen we graag bezoekers. Zo kwam mevrouw Yvonne Sibbing met haar man enkele mappen brengen boordevol met foto’s door haar moeder, mevrouw M.J.  Stolp-de Groot (1936 – 2022) gemaakt. Voor onze vereniging een schat aan unieke plaatjes van Zaandam en omgeving.

Mevrouw Stolp de Groot werd in Arnhem geboren, trouwde in 1961 met J.J. Stolp (1936 – 2023) en woonde vanaf 1963 in Zaandam. Enkele jaren in het Kogerveld, verhuisde naar de Zuiderven en tot 1996 op het Pauwenven waarna het echtpaar naar Heiloo verhuisde. Ze kregen twee kinderen Yvonne en Marcel.

Mevrouw Stolp in 1965

Vanaf het moment dat ze zich in de Zaanstreek vestigde heeft mevrouw Stolp zich geïnteresseerd voor de geschiedenis van de streek. Ze verzamelde ansichten van de Zaanstreek en van molens. Ze knipte stukjes uit de krant. Ze las veel en verzamelde o.a. boeken van Cor Bruijn en andere Zaanse schrijvers. Verder lezen

Geslaagd Historisch Café met presentatie Commissie Historie Zaanse Ziekenhuizen

@ Ruth Pos – Mooie lezing bijgewoond bij Historisch Café van vereniging ‘Historisch Zaandam’ over de geschiedenis van de Zaanse Ziekenhuizen. Secretaris Marijke van Essen van de Commissie Historie Zaanse Ziekenhuizen, oftewel CHZZ, vertelde over de bouw van de eerste kleine ziekenbarakken, later ziekenhuizen, rond 1900 tot aan het nieuwe ZMC in Zaandam, waarbij veel beelden getoond werden op het scherm. Voorzitter Hans Oomen praatte, ook met bijzondere anekdotes, de in groten getale aanwezige geïnteresseerden bij over de geschiedenis van de Westerse geneeskunde die al duizenden jaren bestaat maar in de vorm die we nu kennen pas in de 19e eeuw is ontwikkeld toen de Griek Hippocrates zo’n 2500 jaar geleden de wetenschappelijke benadering boven empirie introduceerde en nog steeds geldt als de Vader van de Geneeskunde! Een aantal stokoude (voor deze tijd hilarische) medische intrumenten en voorwerpen waren meegenomen uit het Zaans Medisch Museum om te tonen aan het publiek tijdens de lezing. De CHZZ, opgericht in 1991, is onderdeel van het Zaans Medisch Centrum en sinds 2017 ondergebracht in Rijksmonument De Schepel in Wormer. Daarin is ook het museum gevestigd en op afspraak te bezoeken. Zie voor meer info en de uitgebreide fotobeeldbank: www.historiezaanseziekenhuizen.nl
Ons-kent-Ons: dat er veel oud-personeel van de ziekenhuizen was gekomen bleek al snel toen er voor menigeen een gezellig reünie-gevoel ontstond…

50 jaar Zaanstad en het ‘Vijfje’

Nu we met 50 jaar Zaanstad terug in de tijd gaan, mag ‘Het vijfje’ natuurlijk niet ontbreken. Op het bankbiljet van 5 gulden stond een nummer en was daarmee uniek. Er was maar één briefje met dat nummer in omloop. De pret was dat dat het briefje  op een in de krant vermelde plek in de Zaanstreek in omloop werd gebracht door een medewerker van de krant. Daarna verscheen in de krant het bericht dat het vijfje was uitgegeven en werd het nummer bekend gemaakt.

Portemonnees werden open getrokken om naar het nummer van de vijfjes te kijken. Want….. er waren flink wat prijzen mee te verdienen. Winkeliers, kooplui van de markt en anderen neringdoenden zetten er prijzen op en hoe langer het duurde voor het boven water kwam hoe groter het prijzenpakket. Ten eerste de premie die de krant zelf op het vinden had gezet; elke week kwam er vijf gulden bij. In maart 1974 stond het bedrag al op fl. 75,00 en dan al die prijzen nog van de winkeliers. Was het vijfje niet boven water gekomen, werd er een nieuw vijfje in omloop gebracht en het prijzenpakket ging gewoon mee. En hier nog de voorkant van het biljet.

 

De Zaanse Zieken en Bejaarden Omroep – ZZBO

door Ruud Meijns

Ik sprak met Jan Belier die de omroep heeft opgericht. Hij vertelt:

Als je nu in een ziekenhuis komt zie je een clean gebouw met patiënten die er twee of drie dagen liggen, maar in de periode dat de ZZBO startte was de gemiddelde ligtijd vijftien dagen. Die patienten hadden niks om zich te vermaken. In het Juliana ziekenhuis hing bij elk bed een plastic schelpje dat je tegen je oor moest houden en dan kon je vier radiostations – waaronder de ZZBO –  beluisteren. In het Johannes ziekenhuis hing een speaker op de zaal.

Het idee van de ZZBO was om via haar radioprogramma’s de patiënten in de ziekenhuizen en de bewoners in de verzorgingshuizen te amuseren en te betrekken bij het sportieve en andere gebeuren in de Zaanstreek. Zo maakten we verzoekplatenprogramma’s, waarvoor patiënten, bejaarden of familie een plaat konden aanvragen die wij dan draaiden. Ook zonden we lokale actualiteitenprogramma’s uit en op zondag een Zaans sportprogramma. Vroeger moest je in Zaandam voor de sportuitslagen naar de Gedempte Gracht, waar deze in de vitrine van de krant hingen. Verder lezen