Hogendijk
Wegsloot
door Ruud Meijns
In 1926 vierde de Nutsspaarbank in de Czaar Peterstraat haar eeuwfeest. In de krant stond, naast een lang gedicht van een tevreden spaarder een foto van het gebouw aan de Czaar Peterstraat. Wat me opviel was dat er een reling te zien was.
Op een kaart van die tijd is te zien dat er toen nog een wegsloot liep en moest men een bruggetje over om verder de Czaar Peterstraat in te kunnen.
Oorspronkelijk liep de sloot naar het noorden door naar de Westzijde maar dat deel van de sloot is al vroeg gedempt.
Naar het zuiden toe liep de sloot langs het Krimp en werd dan de dijksloot van de Hogendijk. Het deel bij het Krimp is ook al lang gedempt.
Illustraties: Gemeentearchief Zaanstad
De Hogendijk uit de jaren 1945 – ‘60
door Ruud Meijns
Guda van de Burg (1941) vertelt over haar jeugd op de Hogendijk en over de bewoners. Ze vertelt over de periode van 1945 tot 1960. We doen het in twee delen en elke keer beginnen we aan de Provincialeweg.
Deel 1: van Provincialeweg tot Czaar Peterstraat – de Noordkant van de dijk
De Hogendijk was eigenlijk een dorp op zichzelf alles was er van de slager tot kruidenier – alles. Ik ben op nr. 83 geboren. Het huis staat er niet meer. Het is gesloopt voor het schooltje.
Voor mij begon de Hogendijk bij het kaaspakhuis van KEG aan de Provincialeweg. Daarnaast lag beneden een palenhandel van Van Ederen en Beekhoven. Daar stond een mooi huis en ik heb nooit geweten wie van de twee er woonde; van Ederen of Beekhoven. Daarnaast was café West End dat was van Mientje Ligthart en later werd het van zwarte Dennis. Dan het pand van Stolk een kapper annex tabakswinkeltje. Dan kreeg je twee huizen. De eerste weet ik niet precies, Weeteling dacht ik en in dat andere woonde Wehnes en die man werkte bij mijn vader bij houthandel Vet.
Dan kwam de smederij van Thesing op de hoek van het Rustenburg. Aan de andere kant van het Rustenbrug was melkboer Beemster. Daarnaast was Jan Groot, dat was een café waar mijn vader ’s avonds werkte. Daarnaast was een zaal waar van alles te doen was; muziek, dansen. Mijn moeder heeft er nog dansles gegeven met de zoon van Brendgen, van de De Lichtbron. Er werden ook danswedstrijden gehouden en later werd het Negrijn en het heette ook nog Old Gun. Daarnaast zat kruidenier Kwikkel dat werd later Ko Theeuwis. Daarnaast kreeg je een steeg en dan kapper Westerhuis En daarnaast zat nog een tabakswinkel van Ooms. Verder lezen
Vervolg wandeling Russische Buurt
door Giljam Klijn
Op 28 januari hebben de leden van de werkgroep ” Historisch Erfgoed en Ruimte” van Historisch Zaandam hun wandeling van 3 december in de Russische buurt voortgezet. Het was beter weer dan op 3 december. De zon gaf enige warmte. Er viel weer een hoop te zien van cultuur-historische en architectonische waarde.
We hadden afgesproken op de hoek van de Houthavenkade en de Hogendijk. We liepen eerst de Houthavenkade in. De naam van deze straat herinnert aan de houthaven die hier ooit was.
Aan de westkant van de Houthavenkade op de nummers 12 tot en met 20 bevindt zicht een rijtje huizen met mooie details. Bij de ramen boven de voordeur en in de erker zijn motieven in glas-in-lood. Het metselwerk is speels. We zien invloeden van art-deco en de Amsterdamse school. Het Zaanse Bouwbedrijf Bakker bouwde deze 4 woningen en een winkel in 1926. De winkel is inmiddels verbouwd tot woning. Verder lezen
Margreet van der Hut – de schrijfster en de smederij
door Ruud Meijns
Onlangs is verschenen het boek ‘De Drie Gekroonde Hamers’, de geschiedenis van een Zaanse smederij 1676-2022 van de hand van Margreet van der Hut. We spraken met haar over het boek en haar uitgeverij Casea.
Margreet (1959) is kunsthistorica en heeft al een aantal boeken het licht laten zien waarin kunst of de geschiedenis van kunst of van een kunstenaar het onderwerp is. Ze heeft geschreven over de kunstverzameling van Petronella de la Court, een weduwe die eigenaresse was van de Amsterdamse brouwerij De Swaen en veel kunst in bezit had. Ook over de schilders Barend Graat en Jan van Mieris heeft ze boeken het licht doen zien. Verder lezen
De Drie Gekroonde Hamers
geschiedenis van een Zaanse smederij 1676 – 2022
door Ruud Meijns
Wat zal dat voor geluid zijn geweest als je in de 17e eeuw over de Hogendijk liep en er op de scheepswerven werd getimmerd, 
gezaagd en in de smederij klonk het geluid van hamers op staal. Eén en al bedrijvigheid. Daar moest ik aan denken bij het openslaan van het boek De Drie Gekroonde Hamers van Margreet van der Hut.
Voor zover nu bekend begon het smeedwerk op de Hogendijk met Heijndrick Tijsz. Smit († 1697). Via het belastingregister kwam de schrijfster erachter dat in 1677 een nieuwe smederij werd genoteerd. Het deurkalf van de smederij wijst op 1676.
Smederij de Drie Hamers door Jan Kruijver Verder lezen
De Dam
Twee artikelen over de Dam en het Damgebied
Sinds de demping van de vissershaven in Zaandam in 1908 bestaat het Damgebied, daarvoor klotste er het Zaanwater tegen de kant. Over de vormgeving en de straatnamen in dit gebied gaan deze twee artikelen van Herman Aartsen en van Jaap Schipper.
Koesteeg – een hindernis
door Ruud Meijns
Het Czaar Peterhuisje op het Krimp was tot begin vorige eeuw vanaf de Hogendijk te bereiken via twee kleine bruggetjes. Het eerste bruggetje lag bij de Lage Horn en het tweede gaf toegang via de Koesteeg.
Voor de goede orde er was nog geen Czaar Peterstraat, nog geen Czarinastraat en geen Russische buurt. Achter het Krimp en het Czaar Peterhuisje lag het Krimperven.
Door velen werd de toegang door de krappe Koesteeg als een karakteristieke toegang gezien die bijdroeg aan de folklore rond het huisje. Anderen vonden dat je hoogwaardigheidsbekleders niet door zo’n armzalig steegje kon laten wroeten. Verder lezen
Andé Noomen
door Ruud Meijns
“Ook maar gekregen” zegt hij. In zijn werkkamer staan verschillende verzamelingen. Uit de bakkerij van zijn grootvader en vader hangen tal van taai-taai en speculaasplanken aan de wand. Van zijn andere grootvader spulletjes uit de horlogewinkel, gereedschappen, klokjes. Bij zijn eigen kinderen is er weinig interesse om het over te nemen. Boeken over de Zaanstreek, foto’s en ansichtkaarten. Aan de wand tekeningen van de bakkerij op de Dam, van het Weeshuis in de Stationsstraat waar ze gewoond hebben en nog andere plekken in Zaandam. Een liefhebber van geschiedenis. Verder lezen