KLOMPEN
door Henk Elzenga
Wat valt er nu te schrijven over KLOMPEN…..?
De redacteur van dit verhaal/artikel is met klompen opgegroeid en kan voor geïnteresseerden hierover toch heel wat vertellen. Een stukje historie dus!
Doordat er in de Tweede-Wereldoorlog en kort daarna de klomp een heel belangrijk schoeisel was valt hierover nog heel wat uit de geschiedenis hiervan weer te geven.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren schoenen heel slecht verkrijgbaar. Klompen daar en tegen niet. Voor een paar klompen ging je als Kalver naar Hannes van der Wardt. Daar kon je passen om de goeie aan je voeten te krijgen.
Hannes zijn zaak bereikte je via een steeg naast zijn huis en dat van buurman Jan Kriek, die een groothandel had in klompen. Winkel kon je het eigenlijk niet noemen al stond er met grote letters op de deur SUPERMARKT.
Had je de juiste maat aan je voeten dan ging je gelijk naar huis. Stak daar de pook in de kachel en brandde met de gloeiende pook je initialen in de kap van de nieuwe klompen. Meteen al een beschadiging aan die mooi beschilderde klompen!
Het voorgaande was nodig omdat er in de gang van de lagere school enorm veel klompen stonden en jij de jouwe er dan op je initialen uit kon zoeken. Was de prijs te hoog voor sommige portemonnee ’s dan kocht men kale witte klompen!
In de kerk op ’t Kalf waren in de entree klompenbanken om de klompen daar op te zetten. Een ‘snoodaard’ had eens het plan opgevat om vroegtijdig de kerk te verlaten en alle klompenbanken om te gooien. Na afloop van de kerkdienst was het een enorm zoekwerk om de jouwe er weer uit vissen. Alle klompen lagen door elkaar in de hal van de kerk.. Dus kwamen de ingebrande initialen toen heel goed van pas!
Er werd ook gevoetbald op de klompen, maar o’wee als de kap brak en je daarmee naar huis moest. Geld om gelijk weer nieuwe aan te schaffen was er niet en zadelde je je vader weer op om het stukkende exemplaar te repareren. Toen er nog geen mooie krambanden waren, (zie foto) geschiedde dat met een ijzerdraadje.
Dit ijzerdraadje werd om een spijkertje gekruld, over de stukkende kap gedaan en aan de andere kant weer vastgezet (gekruld) om het spijkertje dat daar zat. Voor dit gebeuren werd met de hete pook een klein gleufje in de kap gebrand waar het ijzerdraadje dan in viel naar de andere kant naar het spijkertje.
Zoals gemeld waren er groothandels in klompen. In de Oostzijde ter hoogte van de Paltrokstraat was aan de Zaan gevestigd klompengroothandel Zaman. Zie op de foto de enorme partij klompen op de auto! Het pand van Zaman is gesloopt voor de aanleg van de Willem-Alexanderbrug.
Het schilderij in het museum Singer Laren geeft nog eens een ludiek beeld van een Larens boertje die aan het werk is geweest en even een middagdutje doet. Hier afgebeeld naast zijn vrouw met z’n klompen aan.
Naast klompen werden ook klompsloffen of klompsokken aangeschaft. Sommige mensen pasten bij het kopen van nieuwe klompen deze meteen met klompsloffen/sokken aan de voeten. Bij het binnentreden van een woning gingen de klompen op de deurmat en ging men verder op klompsloffen/sokken naar binnen.
Sommige woningen hadden bij de achterdeur ook een klompenhokje aangebouwd. Op z’n Zaans gezegd een ‘klompenhossie’!
Op de Zaanse Schans is molenaar Piet Kempenaar van molen De Kat heel bekend als man die altijd klompen aan zijn voeten heeft. 
En…. ook de molenaar van molen De Ooievaar, Matthijs Ero draagt als hij in functie is als molenaar altijd klompen.
Klompen worden en werden voornamelijk gemaakt van Wilgenhout. Er waren zelfs klompen met ijzeren pinnen er onder om over het ijs te lopen. Ook waren er klompen voor paarden, die de arrenslee trokken.
En…. dan niet te vergeten dat de Zaanse Schans een klompmakerij rijk is!