Oostzijde 249

door Ruud Meijns

Er zijn van die bedrijven in een straat waar je geen foto van hebt maar af en toe helpt het geluk een beetje. Zo kreeg Historisch Zaandam bij een vraag twee foto’s meegeleverd van Oostzijde 249, machinefabriek W. Hogeveen. De vragen gingen over deze firma W. Hogeveen.

Het pand, Oostzijde 249 werd in 1899 gebouwd in opdracht van Pieter Mars, koopman. Mars had in 1903 een aanvraag gedaan om op die plek een stoomzakkenplakkerij te vestigen. Er stonden eerder kleine pandjes met de nummers 249 en 251 waar J.W. Slijper een inrichting voor het malen en zuiveren van graan had staan. Die werden gesloopt en de eigenaren kregen een aandeel in het nieuwe pand. Het witte pand rechts is de inktfabriek van Oosterveld en Romijn.

In 1926 wordt het pakhuis verkocht aan Jan van Heijningen, oliefabrikant uit Heemstede. Hij doet het in 1937 over aan Dirk Herman Reinders, koopman te Hilversum. In 1936 doet Wiebe Hogeveen bij de gemeente een aanvraag voor ‘het oprichten van machineherstelplaats waarin zullen worden gebezigd een veldsmidse, een autogeenlasch-apparaat en een 3 PK Skandia dieselmotor en 2 electromotoren tot het drijven van verschillende machines’. Hogeveen was dus geen eigenaar maar huurde het pand.

Wiebe is van 1903 en is afkomstig uit Emmen. Mogelijk is hij samen met een familielid uit Emmen in 1928 naar deze streek gekomen. Van het andere familielid, Wietze Hogeveen weten we dat hij werkzaam was bij de scheepswerf Conrad. Beiden vestigden zich als eerste op het Kattegat. Na zijn trouwen woonde Wiebe met zijn gezin in de Jonge Arnoldusstraat 6 in Zaandam.

Eind juli 1953 overlijdt de naamgever van het bedrijf Wiebe Hogeveen in de leeftijd van 50 jaar. Zijn echtgenote mevrouw A.J. Hogeveen – Staarman neemt de leiding van het bedrijf over.

In 1956 verkoopt eigenaar Reinders Oostzijde 249 aan metaalhandelaar J. Bakker jr. die het na een jaar doorverkoopt aan Dirk Schooneveld, monteur. Schooneveld had op Oostzijde 241 ook een machineherstelwerkplaats.

In 1965 vertrok de firma Hogeveen uit de Oostzijde om een nieuw pand te betrekken in de Paltrokstraat. Ze zijn bekend van het maken van materiaal voor ziekenhuizen zoals bedschermen, beddenheffers en brancards.

De firma Hogeveen is in 1977 uit Zaandam naar Zwolle vertrokken waar een nieuwe fabriek werd gebouwd. De reden voor vertrek was dat men geen geschoold personeel kon krijgen. Uiteindelijk is het pand in handen gekomen van Oosterveld en Romijn, later O+R Inktchemie die het heeft laten slopen en de ruimte bij de fabriek heeft getrokken.

Bijzonder feit is wel dat Hogeveen in 1957 heeft meegewerkt aan de pogingen om het goud uit de in 1917 gezonken Renate Leonard te bergen. Hogeveen bouwde de werktoren die in IJmuiden boven op de werkput werd gezet. Binnen de goudzoekersvereniging waar ook  Hogeveen aandeelhouder van was, bleek veel ruzie te zijn en beschuldigde men elkaar van allerlei zaken. Er gebeurde veel binnen deze vereniging maar goud is er nooit naar boven gehaald.

Foto’s: H. Waldeck, Gemeentearchief Zaanstad.