Freek Engel Jbz. – Fotograaf

door Ruud Meijns

In het weekeinde van 17 en 18 mei wordt in het Weefhuis in Zaandijk een tentoonstelling gehouden met werk van schilder Freek Engel. (1872-1958). We kennen Freek Engel allemaal, dat hoop ik tenminste, als schilder. Bekend was hij vooral als schilder van koeien in een landschap. Maar hij was ook fotograaf.

Volgens het boek ‘Freek Engel (1872-1958) De wereld van weiden en water’ van Henk Heijnen[1], was het min of meer een voorwaarde die zijn aanstaande schoonvader, de industrieel J. Dekker, aan het huwelijk met zijn dochter verbond dat Freek een echt vak zou uitoefenen; hij werd dus fotograaf. Vervolgens opende hij in 1896 een fotowinkel in een deel van de galanteriewinkel van Hoogslag aan de Westzijde.

Hij noemde zijn zaak “Photographisch Artistisch Atelier”. Rechts onderin vermeld hij toch nog even dat hij een ‘Gediplomeerd Kunstschilder’ was.

Maar waar stond die fotozaak?

In zijn eerste advertentie wordt Westzijde 478 G als adres gegeven, latere advertenties van Engel geven aan dat het nummer inmiddels was gewijzigd in Westzijde 63. Met dit huisnummer was het wat makkelijker om een foto te vinden van het pand.

Er zijn in het gemeentearchief twee foto’s te vinden waarop het pand zichtbaar is, niet volledig want het pand op nr. 65 had de voorkeur van de fotograaf. Op de hoek van Westzijde en Bakkerspad (nu Klokbaai) staan zowel 65 als 67 er op. Beide panden zouden later verdwijnen en op de plek kwam woninginrichter K. Eyer. Eerst de oudste foto; een ansichtkaart van de Westzijde met links de twee winkels nummer 65 en daarachter nummer 67.

De volgende is van een latere datum, 1928, en vanuit een ander standpunt genomen. Nu zijn beide panden duidelijk te zien. In het rechtse pand zou dan voorheen de fotozaak van Freek Engel gevestigd zijn geweest.

Engel maakte dus portretten en stadsgezichten en van beide zijn in het Gemeentearchief voorbeelden te vinden. Links Het portret van Kapelmeester Van ’t Kaar en rechts het stadsgezicht met zicht op de Zuiddijk.

Bronnen: ‘Freek Engel (1872-1958) De wereld van weiden en water’, Uitgeverij Noord Holland en Gemeentearchief Zaanstad.

[1] Voor liefhebbers nog steeds verkrijgbaar bij Uitgeverij Noord Holland, zie: http://www.uitgeverij-noord-holland.nl/search/node/Freek%20Engel