“Billenavond”

Enige tijd terug spraken we over ‘het billen van maalstenen’.

Molenstenen slijten door het gebruik. Na verloop van tijd moeten de groeven verder worden uitgekapt met een bilhamer.

Molen Korenbloem Ospel bij Nederweert. foto- Henk Hermans

Herman Aartsen stuurde een interessante aanvulling over dit onderwerp via de mail.

Herman schreef: ‘Het billen van de molenstenen vond in de door wind aangedreven molens meestal plaats op woensdagavond. De molen stond dan dus stil en het werkvolk was vrij. De jongens hadden dan dus tijd om op meidenjacht te gaan, hetgeen uitmondde in de beruchte “Billenavond” in de Westzijde van Zaandam. Rond de 60 er jaren is deze traditie langzaam doodgebloed. Maar er is menig huwelijk uit voortgekomen’.

Bij Oneindig Noord-Holland vond ik nog een verklaring voor deze traditie om aan een jongen of meisje te komen.

Op woensdagavond hadden de dienstmeisjes traditioneel vrij zodat zij met mogelijke geliefden in contact konden komen en slenterden ze urenlang gearmd door de Westzijde. Deze woensdagavonden werden door jongens ‘billenavonden’ genoemd, naar de Westzijderkerk die ook wel Bullekerk wordt genoemd. Stiekem ging het natuurlijk ook gewoon om de door hen zo geliefde ronde lichaamsdelen van de meisjes. Dat de naam mannen buiten Zaandam ook aansprak, wordt bevestigd door het feit dat er ook in Purmerend sprake was van de ‘billenavond’.

Dat van de ‘Bullekerk’ waag ik te betwijfelen, maar wel een aardig verhaal.

Om af te sluiten met Dirk Jan de Groot in zijn boek Paipekoppies:

‘Toen er nog geen bars, dancings en discotheken bestonden, was er vroeger in de Westzijde, tussen Dam en Spoorstraat (Stationsstraat), op zaterdag- en zondagavonden en nog eens midden in de week, op woensdagavond meidenmarkt. Deze markt werd steeds zeer druk bezocht. Het was een lopende zaak, er werd steeds Dam – Spoorstraat vice versa gelopen. De jongens stonden nu en dan stil bij ‘Kovani’, de sigarenzaak van Ko van Iddekinge, zogenaamd om de voetbaluitslagen en de competitiestanden te bestuderen, maar met één oog op de voorbijgaande meisjes. Als de uitverkorene dan met een vriendin in de richting van het Czaar Peterstandbeeld ging, er achteraan!’

De foto is de Westzijde t.h.v. de nrs. 2-4. We zien de hoek van de Vinkenstraat met bioscoop Flora. foto uit de krant