Nieuwsberichten
Nieuwsberichten en wetenswaardigheden:
Lezing “De Zaanse Molens” bij het Historisch Café
maandag 30 september 2024 in buurthuis De Bovenkruier aanvang 14.00 uur.
Molens, overal waar je vroeger keek stonden die in onze streek. Op hoogtij momenten wel zevenhonderdvijftig tegelijk. Door de hele streekgeschiedenis heen waren er ooit wel twaalfhonderd, daarvan rest er in ons heden nog een kleine twintig stuks.
Dat er nog wat over is gebleven is te danken aan een aantal enthousiastelingen die in 1925 hun nek uitstaken door geld in te zamelen om de zwaar gehavende oliemolen “De Zoeker” in het Westzijderveld te herstellen en kort nadien overgingen tot het oprichten van een vereniging van molenvrienden genaamd “De Zaansche Molen”.
Alles schoorsteen pijpen die we nu nog vinden hebben vrijwel allemaal wel een relatie met deze oude windmolens. Een ongekende hoeveelheid werkers en kennis was er nodig om dit alles in bedrijf te houden. Al vroeg kenden we het fenomeen gastarbeider al in de Zaanstreek.
De hele bedrijfstak was volkomen afhankelijk van het feit of er wel of geen wind was wij kunnen ons dat nu niet meer voorstellen. Deze werkwijze zorgde wel voor voldoende afwisseling in het bestaan van de molenaars.
Een bijzonder groot deel van mijn werkzame leven ben ik bezig geweest met deze oude machines en de fascinatie hiervoor is bij mij nog steeds niet verdwenen. Sterker nog hoe meer kennis je denkt te hebben van Zaanse molens des te minder je blijkt te weten.
Vandaar dat ik u graag wil meenemen in een tijdreis door de Zaanstreek waarbij ik het deel van het molenverhaal waarvan ik wel iets weet met u ga delen. Misschien zijn er in de zaal weer toehoorders die mij gaan helpen de ontbrekende stukjes van de puzzel verder in te vullen.
Ik hoop u graag te begroeten op maandag 30 september in buurthuis “De Bovenkruier” (inderdaad ook iets met molens!) om 14.00 uur.
Foto: Molenaars links Sjors van Leeuwen en rechts Fulco Rol bij molen de Kat (VHZ 12830)
Ton R. Vermij (1946-2024)
Ton R. Vermij is dinsdag 23 juli overleden. Ton was de eerste voorzitter van onze vereniging Historisch Zaandam. Hij pakte het voorzitterschap met de hem eigen voortvarendheid op en loodste ons door de eerste periode heen. Onlangs kreeg hij nog erkenning voor al zijn inspanningen in de vorm van de erepenning van de gemeente Zaanstad. We zullen hem zeker missen.
Ton heeft bij ons over zijn leven en werk verteld. U kunt het hier lezen.
Mini-boekenmarkt met Zaanse boeken in De Bovenkruier
De vereniging Historisch Zaandam heeft inmiddels een bibliotheek opgebouwd met meer dan 800 Zaanse boeken. Regelmatig ontvangen wij ook boeken welke al in onze collectie aanwezig zijn en die wij mogen verkopen ten gunste van de vereniging. Wij houden nu een zomeropruiming. Zo’n 150 dubbele Zaanse boeken gaan in de verkoop. Op maandag 29 juli van 14.00 tot 16.00 uur bent u welkom in De Bovenkruier om te kijken of er nog mooie Zaanse boeken aan uw boekenkast zijn toe te voegen. Tip: Neem wat muntgeld mee, want u kunt niet bij ons pinnen!
Verslag Algemene Ledenvergadering 2024
In onze nieuwsbrief beloofde wij u het verslag van de Algemene Ledenvergadering van 2 juni 2024 te zullen presenteren.
U kunt het hier lezen.
Magazine 11 van Historisch Zaandam is verschenen
Eind april is de nieuwste uitgave van het Magazine Historisch Zaandam verschenen. In deze uitgave nummer 11 wordt aandacht geschonken aan:
– de Pastorie op de Hoogendijk 14 (nu Dam 32)
– Gedicht van Lisa van Tongeren, stadsdichter van Zaanstad
– Schilderskunst in Zaanse bedrijven
– De Drie Doorbraken in de Zuiddijk
– De Hofwijk
– Gargadoors aan de Hogendijk
– De Verf- en vernisfabriek “Holland” van Oosterveld & Romijn
– Een reisje door het archief van Albert Heijn
– Huza Eletrofa
Kortom, weer een lezenswaardig nummer, welke inmiddels bij de leden van de vereniging Historisch Zaandam is thuisbezorgd. Vanaf 1 mei is dit nummer voor 5 euro ook verkrijgbaar in de losse verkoop bij onze verkoopadressen:
Bruna Zaandam, Damstraat 11, Zaandam
Zaanstore (VVV), Stadhuisplein 96, Zaandam.
Buurtwinkel/verswinkel H. van Langelaar, Schoolmeesterstraat 62-64, Zaandam.
Bruna Wormerveer, Marktplein 17, Wormerveer.
Bestellen kan ook door overmaking van € 5,00 + portokosten op onze bankrekening NL13 RABO 0328 956600 t.n.v. Historisch Zaandam onder vermelding van naam, adres en bestelling Magazine 11. Voor verzending in de Zaanstreek rekenen wij € 1,00 en voor buiten de Zaanstreek € 4,00.
Ook eerdere nummers van het Magazine zijn nog beperkt verkrijgbaar. Zie informatie hierover op onze website.
Bezorgers voor Magazine gevraagd
Op 22 april verschijnt de 11e editie van ons Magazine Historisch Zaandam. Voor enkele wijken vragen wij nog bezorgers om de hoge portokosten te voorkomen. Het gaat om
| Hoornseveld | 24 x |
| Westerwatering | 12 x |
| Westerkoog en Rooswijk | 16 x |
| Wormerveer en Wormer | 10 x |
| Krommenie en Assendelft | 14 x |
Wilt u ons helpen om ons prachtige blad zo goedkoop mogelijk bij de leden te bezorgen, neem dan even contact op met Hessel Kraaij 06-44902601.
Historisch Café gaat terug naar De Zaanstreek in oorlogstijd
Op maandagmiddag 22 april organiseert de vereniging Historisch Zaandam het laatste Historisch Café van dit seizoen. Op deze middag zal de film ‘De Zaanstreek in oorlogstijd’ worden vertoond.
In deze film vertellen filmmaker Robert van Tellingen en publicist Erik Schaap aan de hand van opnieuw ontdekte beelden uit de Tweede Wereldoorlog de geschiedenis van onderdrukking en verzet in de Zaanstreek. De film belicht met name het dagelijks leven in de voormalige Zaangemeenten tijdens de oorlog.
Meerdere archieven en particulieren stelden het gebruikte materiaal beschikbaar. Voor het eerst is in deze unieke documentaire het complete Zaanse oorlogsverhaal op film te zien. Van de bezetting tot de Hongerwinter en van de Jodenvervolging tot de bevrijding.
Het Historisch Café is maandag 22 april van 14.00 tot 16.00 uur in het buurtcentrum De Bovenkruier, Drielse Wetering 49 in Zaandam-Kalf. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
Foto genomen door Johan Gons uit woonkamerraam van de bovenwoning in de Czarinastraat in 1942 GAZ 21_47484
Een bijzondere schenking
door Ruud Meijns
Op de maandagmiddag in de Bovenkruier ontvangen we graag bezoekers. Zo kwam mevrouw Yvonne Sibbing met haar man enkele mappen brengen boordevol met foto’s door haar moeder, mevrouw M.J. Stolp-de Groot (1936 – 2022) gemaakt. Voor onze vereniging een schat aan unieke plaatjes van Zaandam en omgeving.
Mevrouw Stolp de Groot werd in Arnhem geboren, trouwde in 1961 met J.J. Stolp (1936 – 2023) en woonde vanaf 1963 in Zaandam. Enkele jaren in het Kogerveld, verhuisde naar de Zuiderven en tot 1996 op het Pauwenven waarna het echtpaar naar Heiloo verhuisde. Ze kregen twee kinderen Yvonne en Marcel.
Mevrouw Stolp in 1965
Vanaf het moment dat ze zich in de Zaanstreek vestigde heeft mevrouw Stolp zich geïnteresseerd voor de geschiedenis van de streek. Ze verzamelde ansichten van de Zaanstreek en van molens. Ze knipte stukjes uit de krant. Ze las veel en verzamelde o.a. boeken van Cor Bruijn en andere Zaanse schrijvers. Verder lezen
Geslaagd Historisch Café met presentatie Commissie Historie Zaanse Ziekenhuizen
50 jaar Zaanstad en 1000 jaar Kerken
Hart voor Zaanstad organiseert in het kader van 50 jaar Zaanstad een boeiende lezing over ’50 Jaar Zaanstad en 1000 jaar Kerken’. Stadsarcheoloog Piet Kleij zal in deze lezing ingaan over het ontstaan van de eerste kerken in de Zaanstreek en de verdere ontwikkeling hiervan. Een geschiedenis die meer dan 1000 jaar omvat.
Wanneer: dinsdag 16 april, 19.30 uur en inloop vanaf 19.15 uur
Waar: De lezing vindt plaats in de Vermaning van Zaandam, Westzijde 82.
Vrij entree.
Historisch Café met presentatie over de voormalige Spoorbuurt
Op maandag 26 februari 2024 houdt Dik Vermeulen een presentatie over de voormalige Spoorbuurt te Zaandam. Dik is in de jaren vijftig geboren in de bakkerij in de Willemstraat. Een jaar geleden is van zijn hand een boek uitgekomen over het leven van zijn ouders. In het boek “Anton en Truus, het bakkersechtpaar uit de Willemstraat”, wordt ook een beeld gegeven van de Spoorbuurt. Vandaar dat de Vereniging Historisch Zaandam hem heeft uitgenodigd om wat meer te vertellen over dit voor de eeuwwisseling gesloopte deel van onze stad.
Tijdens deze bijeenkomst vertelt Dik de aanwezigen over de Spoorbuurt, die vanaf de eerste woning tot aan de sloop van deze wijk ruim honderd jaar heeft bestaan. Hij neemt de bezoekers mee op een virtuele wandeltocht door de straten die destijds in de – ook wel zogenoemde – Oranjebuurt lagen. Daarbij staat hij stil bij enkele huizen en gebouwen. Ook haalt hij grote en kleine gebeurtenissen aan die daar in de vorige eeuw hebben plaatsgevonden. Aan de hand van krantenknipsels en foto’s laat Dik onze gasten (nader) kennismaken met enkele voormalige bewoners.
Het Historisch Café is maandag 26 februari van 14.00 tot 16.00 uur in het buurtcentrum De Bovenkruier, Drielse Wetering 49 in Zaandam-Kalf. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
Lezing Spoorbuurt groot succes
Het Historisch Café van 26 februari werd een zeer succesvolle middag waarbij de zaal om even over half twee al bijna vol zat. Dus snel stoelen bijplaatsen. Uiteindelijk stonden er 106 stoelen in de bomvolle zaal. Dik Vermeulen vertelde ons aan de hand van een prachtige en zeer uitgebreide powerpoint presentatie over de geschiedenis van de Spoorbuurt vanaf de allereerste bebouwing in ca. 1880 tot aan de laatste sloop in 1995. Een verslag van Ruth Pos leest u hieronder.
@ Ruth Pos op Facebook: Tijdens een bomvol Historisch Café vanmiddag bij Vereniging Historisch Zaandam gaf Dick Vermeulen een presentatie over de voormalige Spoorbuurt in Zaandam waar hij in de 50er jaren werd geboren in de bakkerij, sinds 1949 van zijn ouders Anton en Truus Vermeulen in de Willemstraat. Het 1e spoorstation van Zaandam werd geopend op 1 nov.1869. De Spoorbuurt werd aan het einde van de 19e eeuw aangelegd en heeft ruim 100 jaar bestaan. Dick liet vele historische foto’s, kadastrale- en bouwtekeningen, en talloze krantenknipsels op het scherm passeren en vertelde onnoemelijk veel smeuïge verhalen en anekdotes over het ontstaan van de straten en stegen met de koninklijke namen waardoor de Spoorbuurt ook vaak Oranjebuurt genoemd werd, de winkeltjes die er kwamen, waarvan er bijv. in de Oranjestraat wel 3 kruideniertjes waren op nr.9, 29 en 39, de paard-en-wagens en de bakfietsen die voor het vervoer gebruikt werden, de café’s, de koffiehuizen en de bewoners! Maar ook over de vele branden die destijds plaats vonden en over inbraken, diefstallen, messentrekkerij, huisuitzettingen en zelfs een wurgmoord die gepleegd was in de Anna Paulownastraat op een Turkse in 1973. Daartegenover stond burenhulp hoog in ’t vaandel en kwamen er vele beroemdheden voort uit de Spoorbuurt, zoals schrijvers Carry van Bruggen en C.Joh.Kievit, voetballers Dick Helling en Hans Deen, helderziende Siem Boering, Ome Thijs Zwenne van de aardappelen en een aantal bekend geworden muzikanten. Anja K. verkocht in 1995 als allerlaatste haar huis in de Willemstraat, vertelde ze mij. De sloop van de oude Spoorbuurt kon afgemaakt worden…
Volle Bak bij lezing
door Ruud Meijns
Bij de lezing op 29 januari 2024 van Toon Nugter over de cacaofabriek van Jan Schoenmaker b.v. was de zaal goed bezet. In de pauze en na de lezing had Toon nog gelegenheid om wat producten van Schoenmaker te laten zien en van commentaar te voorzien. Toon Nugter derde van links aan het woord.
In memoriam Ton Brinkman (1934-2024)
door Ruud Meijns
Oud wethouder Ton Brinkman overleed begin januari. Iedereen kende hem wel van iets, het kon zijn van de sportvereniging waar hij prijzen uitreikte, of van een opening. Wethouder Brinkman was een veelgevraagd vertegenwoordiger van de gemeente. Voor het oplossen van conflicten was hij de aangewezen persoon die altijd een verzoenend woord wist te vinden om de boel te lijmen tussen de partijen. Hij begon zijn loopbaan in Zaandam in het jeugd- en buurtwerk op het Vissershop.
Het erfgoed had zijn belangstelling. Brinkman was geen wethouder die de boel maar plat gooide zoals toen de toekomst van het Drieluik in 1984 aan een zijden draadje hing. Hij was voor het behoud van het cultureel centrum en dat gaf hem veel krediet bij de jongeren.
Hij bemiddelde tussen partijen tijdens conflicten rond Famiri in de Vinkenstraat. Ik zag hem voor het laatst toen hij een tentoonstelling in 2013 opende over 50 jaar Poelenburg en plek waar hij lang woonde. Hij oogde broos maar voor deze tentoonstelling kwam hij toch naar De Poelenburg. Hij werd 89 jaar.
Bij de foto: 2008 – Wethouder Ton Brinkman van Zaanstad ontvangt kinderen op het gemeentehuis van Zaanstad. Ieder kind heeft recht op onderdak. De Stichting LOS zet zich in voor de rechten van kinderen zonder verblijfsvergunning. Dat raakte hem zeer.
Greet Plekker – van Sante (23 mei 1941 – 31 december 2023)
Zaterdag j.l. werd afscheid genomen van Greet Plekker – van Sante. Ze werd 82 jaar. In de aula van het uitvaartcentrum aan de Wibautstraat waren velen aanwezig om Greet te herdenken en verhalen met elkaar uit te wisselen.
Begin dit jaar kreeg Greet nog de erepenning van de gemeente Zaanstad uitgereikt voor haar inspanningen op velerlei gebied. In 2003 ontving ze een Koninklijke onderscheiding en werd ze benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Ze was de motor achter de webkrant de Zuidkanter.nl.
Ze was de stuwende kracht achter de Hannie Schaft herdenkingen. Samen met Truus Menger was ze initiatiefnemer van de Stichting Kindertehuis Soweto, Zuid Afrika. Daar worden meervoudig gehandicapte kinderen opgevangen. De familie had gevraagd dat men, in plaats van bloemen een donatie zou kunnen doen aan dit kinderhuis via: NL95RABO0356006387 Tnv G.M.M. Plekker – van Sante ovv Donatie Kinderhuis Soweto.
Nieuwjaarswens
Namens iedereen van Historisch Zaandam; Een gelukkig nieuwjaar!
Bron: Gemeentearchief Zaanstad