De Saerdam en de VOC
In de tijd van de VOC was het belang van Saerdam ( Zaandam) blijkbaar groot genoeg om er een schip naar te vernoemen. En het schip heeft een geschiedenis.
De Saerdam was een jacht[1] dat in 1628 in opdracht van de VOC Kamer van Amsterdam was gebouwd. Het was 36 mtr. lang en had een laadvermogen van 250 last (500 ton).Het heeft enige bekendheid gekregen omdat het deelnam aan de ‘De Ongeluckige Voyage van ’t Schip Batavia nae den Oost-Indien’. In december 1628 vertrok de vloot met de Batavia, De Dordrecht, de Buren, de ’s Gravenhage, de kleine David, de Saerdam en de Assendelft richting Indië. De schipper van de Batavia was Adriaen Jacobsz, de bevelhebber van het geheel was opperkoopman Francois Pelsaert.
Op 14 april 1629 kwam het schip aan op Kaap de Goede Hoop om te foerageren en acht dagen later vertrok het weer richting de eindbestemming Batavia. Begin juni sloeg het schip lek op de eilandengroep aan de Australische westkust. Een deel van de opvarende werd achter gelaten op twee eilandjes. De reis is berucht geworden om de bloedige geschiedenis die zich op de eilandjes onder achter gebleven opvarenden heeft afgespeeld.
Kaart van Nederlands-Indië door William Dampier, 1697
Opperkoopman Francois Pelsaert keert met een deel van de opvarenden terug naar Batavia om hulp te halen. Gouverneur-Generaal Jan Pieterszoon Coen stelt de Saerdam aan Pelsaert beschikbaar om terug te keren naar de achtergebleven bemanning en opvarenden. Bij aankomst blijkt dat er een muiterij heeft plaats gevonden waar slecht enkelen aan ontsnapt waren. Met de Saerdam brengt Pelsaert 68 personen terug naar Batavia.
De Saerdam blijft in de boeken terug komen. In 1631 wordt er nog een reis beschreven van Batavia naar Fort Zeelandia in Taiwan. Vandaar zou er naar China gevaren worden maar er werd, vanwege het slechte weer, geankerd bij het ‘Roverseiland’[2]. In deze storm verloor de Saerdam een anker. In januari 1632 komt de vloot weer in Batavia terug.
In 1636 wordt er in een Generale Missiven geschreven: “Nogh omtrent een jaer ten langsten sullen ‘t connen gaende houden ’t Waepen van Delft, Ter Tholen, Buren, Der Goes, Assendelft, Sardam, den Brack ende de inlandse jaghten de Sterre, Mocha, Manila ende Batavia.”. De Saerdam is waarschijnlijk tot 1637/1638 in gebruik geweest.
Bronnen:
Wikipedia
http://www.maritimerestoration.com
[1] De naam ‘jacht‘ voor een scheepstype is terug te leiden naar de schepen die in de zestiende eeuw werden ingezet om op piratenschepen te jagen. Het waren niet al te grote, snelle en heel goed manoeuvreerbare schepen. In het begin van de zeventiende eeuw wordt voor dit scheepstype ook vaak de naam pinas gebruikt.
[2] Roverseiland- eiland van de eilandengroep Pescadores ten westen van Formosa (Taiwan), nu Wang-an of Pachao Tao.