Eureka! – de Krukas

door Ruud Meijns

Elk jaar is oktober de maand van de geschiedenis en dit jaar zijn het de uitvindingen die in het zonnetje worden gezet. Bovenstaand is de introductie op de website van ‘De Maand van de geschiedenis’, zie: https://www.maandvandegeschiedenis.nl/thema-eureka.

Het is de bedoeling dat plaatselijke verenigingen ook wat over belangrijke uitvindingen schrijven en ik meende dat de uitvinding van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest wel weer eens in het zonnetje gezet mag worden.

Dit, zie links, was tot 1592 de manier om houtstammen te zagen. De uitvinding van Cornelis Corneliszoon uit Uitgeest was de molen met een krukas.

Zo kon de kracht van de wind uit de ronddraaiende wieken omgezet worden in een verticale beweging om in dit geval een zaagraam op en neer te laten gaan.

Het heeft tot velerlei toepassingen geleid en uiteindelijk heeft die ingeving de Zaanstreek een enorme welvaart gebracht. 

Schilderij van Willem Jansen. ‘Molens aan de Poel’.

Illustraties: Willem Jansen Stichting, houtzaagmolen.nl