Gedempte Gracht 109
door Ruud Meijns
Dit is de Gedempte Gracht, eind negentiende eeuw zo rond 1890. Het is aan de zuidkant van de Gracht met nog een plantsoen voor de deur. Het gaat om de nummers 107 tot en met 111 op de zuidkant van de Gedempte Gracht.
Links ziet u een deel van de woning van deurwaarder Van de Weetering, in het midden de schilderswerkplaats van D. Oosterveld. Rechts de werkplaats van behanger D. Spits. Op zijn bord staat duidelijk vermeld waarvoor u bij hem terecht kunt; Tapijten, Karpetten, Matten, Loopers en Vloerzeil.
Op de volgende foto ziet u weer rechts nummer 111 van de woninginrichter Gräfe.
Op nummer 109 plissier-atelier van Annie Nygh en daarnaast, het donkere pand nummer 107 deurwaarder Van de Weetering.
Dit is nu rond 1960. Alles is verbouwd en groter geworden.
Er is heel veel gebeurt op deze plek.
Om dat te laten zien neem ik als voorbeeld het middelste pand op nummer 109.
Als we nog eens naar de eerste foto (boven) kijken zien we in het midden het pand met het puntdak en het staat in 1898 op naam van Dirk Oosterveld, schilder en later verffabrikant. Het is de werkplaats die in 1910 wordt verbouwd tot een woonhuis met een bovenverdieping (zie tekening).
In 1926 wordt het verkocht aan Jan Jacob Keijzer, koopman die het in 1930 gelijk doorverkoopt aan Cornelis Kok, caféhouder. Kok vraagt ‘verlof voor den verkoop van alcoholhoudenden drank, anderen dan sterken drank, voor gebruik ter plaatse van verkoop, in de benedenlokaliteit van het perceel, plaatselijk gemerkt Gedempte Gracht 109’. De hele begane grond wordt omgebouwd tot café. Het is niet voor lang een café want in 1935 volgt verkoop aan de Amsterdamsche Hypotheekbank N.V.
In 1939 wordt Lodewijk Jan Jacobus Geel, bouwkundige en makelaar de eigenaar en die verkoopt het in 1940 aan Jacob van der Horst, winkelier die het in hetzelfde jaar weer verkoopt aan Dirk Kuijt, winkelier. De begane grond wordt ingenomen door het ajour- en pliseeratelier van Annie Nygh die van nummer 82 op de Gracht kwam. Ook kunstschilder P. Clijnk heeft er domicilie gehad. Op de bovenverdieping woonde de familie Berends. Ome Roel was kapitein op de kustvaart.
In 1965 komt er een grote speler bij winkelier Kuijt aankloppen: N.V. Confectiehandel Brenninkmeijer uit Amsterdam ofwel C&A. Brenninkmeijer neemt een hele grote hap uit dit deel van de Gedempte Gracht om zijn winkel te bouwen.
Het hele stuk vanaf de hoek van het Rustenburg tot aan het meest linkse pand met een witte eerste etage van Gräfe wordt gebruikt voor de bouw van een nieuw winkelgebied. Nadat in 1968 de sloop begon kon in 1969 worden begonnen met de bouw van de winkel. De winkel heeft inmiddels alweer meerdere gedaantewisselingen ondergaan zoals hieronder op de foto’s van Commonaffairs.nl is te zien.
Uiteindelijk is er van al die oude winkeltjes alleen het Groene Pandje nog min of meer gelijk gebleven.
Foto’s: Gemeentearchief Zaanstad, C&A 2014: commonaffairs.nl/