Het Boomgaardslop en -pad

door Co Plomp en Ruud Meijns

Een apart buurtje achter de Zuiddijk dat liep tot aan de huidige K. Knstraat. Vroeger liep het Boomgaardspad tot een aan de dominee Baxstraat.  Het Boomgaardslop was een aantal huizen met een soort binnenplaats. Eerst maar laten zien waar het lag.

 

Op de kaart van Jacob Oostwoud uit 1794 staat het Boomgaardpad en de Boomgaard getekend. In een reglement van 1787 wordt het nog ’t Bogertpat genoemd. Voor zover er foto’s van bekend zijn begint het ten tijde van de Watersnoodramp van 1916.

 

 

Dit is een kaart uit 1954 en het Boomgaardspad staat er op aangegeven vanaf de Zuiddijk naar de dominee Baxstraat.

Het buurtje Boomgaardslop lag tegen de oude begraafplaats aan, wat nu het Verzetsplantsoen is. Het Boomgaardspad gaf toegang tot de Zuiddijk met haar vele Winkeliers.

 

 

Het Verzetsplantsoen met op de achtergrond de huisjes van het Boomgaardslop. Op de foto zien we de daken van twee huisjes , daar woonde op 11 buurman Ris en op 13 de familie  Kuyt. Buurman  Ris had schuin achter zijn huis nog een kleine boomgaard.

 

Op het gebied van het Boomgaardslop staan  de panden zoals dat van drukkerij Huig.

 

Foto links vanuit de K. Kanstraat naar de Touwslagerstraat met drukkerij Huig. Op de rechter foto staan we in de Touwslagerstraat en kijken richting DeKamarkt met rechts de panden van de Zuiddijk.

Hier kijken recht in het buurtje zoals het ooit was. De eigenaar van deze  huizen was Fok Breedt , timmerman/aannemer en  huisjesmelker van de Zuiddijk. Op de huizen rechts kwamen later dakkapellen.

Links , 1  t/m 9 de huizen waren wat groter dan de andere,  in het eerste huis woonde Broer de Vries , bijgenaamd Roodkooltje een voormalig bootwerker met een zekere reputatie. In het tweede huis woonde Vink het derde van Vliet. Op de namen van andere bewoners kan ik niet opkomen.

Aan de even kant was in het eerste huis  het piepkleine  kruidenierswinkeltje  van buurvrouw Sanders , daarna begon de nummering met 2, 4 etc. . Daar woonden .respectievelijk ,Moerland, Jongejans, Plomp, Otte de voddenboer, Glandorf de duivenmelker en aan het eind de roemruchte Fam. Kelder. Alle huizen in dat rijtje hadden als toilet, een tonnetje dat bij de grote gezinnen als Kelder en Glandorf regelmatig overliep met alle gevolgen van dien!

Foto links Het Boomgaardspad 2-4 te Zaandam. Hier de kluft met de steeg naar de Zuiddijk met op de Zuiddijk links café De Schot (vroeger drogisterij Het Zuiden) en rechts slagerij Schoen. De nummers 2 t/m 4 waren eigendom van de Fam. Groot. Het eerste is van hout het tweede van steen.

 

Achter beide woningen lag destijds nog een vrij grote Boomgaard.

Westelijk gedeelte van het Boomgaardsslop, lag vlak bij wat later het Verzetsplantsoen werd. Het voorste huis is Boomgaardpad 7 met daarachter de nummers 1 t/m 9 oneven van het Boomgaardslop.

Op de achtergrond panden aan de A.F. Savornin Lohmanstraat en de Oostzijderkerk in de Klauwershoek .

 

 

Zuiddijk met in het midden de steeg naar het Boomgaardspad. De foto is uit 1972 met  toen links slagerij Schoen en recht drogisterij Het Zuiden, nu café De Schot.

 

 

 

Dit is het Boomgaardspad nu, gezien richting de Zuiddijk met links de achterkant van het pand van café De Schot en rechts dat van slagerij Schoen.

 

 

Dit mooie plaatje uit 1920 laat de Zuiddijksloot. Dit watertje liep achter de Zuiddijk langs  en was een vaarroute naar Oostzaan. Er liep een bruggetje over heen, waar we het hekje nog van zien op de foto hieronder.

 

 

 De sloot is in latere jaren gedempt. Dan wordt het al snel een rommeltje omdat er van alles op wordt achter gelaten. Nog veel later werd er nog meer gesloopt en werd het de Touwslagerstraat.

 

Hier een foto van Google-view met rechts nog een stukje van de trap naar de Zuiddijk.

Wateroverlast

 Omdat het hele gebiedje nogal laag lag had het veel last van het water bij fikse regebuien en bij de overstroming in 1916.

 

Boomgaardspad links nr. 9, links midden ingang naar Boomgaardsslop. In het bootje de familie Veldmans.

 

 

 

 

In 1956 was het weer eens raak met de wateroverlast.

De “geredde” op de foto is waarschijnlijk buurman Ris.

 

 

Boomgaardslop ook in 1956 met wateroverlast De huizen links, Boomgaardslop 11 en 12 zijn gesloopt en daar staat nu de drukkerij van C. Huig Op de achtergrond gebouw van de Gemeentelijke Spaarbank.

foto’s: Gemeentearchief Zaanstad, eigen foto.