In memoriam Ron Kiburg

Door: Winnie de Wit en Paul Vreeken.

Markante Zaankanter Ron Kiburg is zondag op 71-jarige leeftijd overleden. Ron was met zijn lange witte manen en baard een opvallende verschijning, maar bovenal was hij een aimabel mens. Daarbij een enorm harde werker, die veel voor anderen voor elkaar heeft weten te boksen. 

In zijn jonge jaren streed hij voor jongerenhuisvesting in Brave Hendrik VIII, daarna werkte hij bij het Ondersteuningsinstituut, waar hij huurders een stem gaf richting woningbouwcorporaties. Hij maakte enige tijd deel uit van de Programmaraad van Stichting Babel en startte eind 2014 als bestuurslid van de Vereniging Zaans Erfgoed.

Zaans Erfgoed

In november trad hij bij Zaans Erfgoed om gezondheidsredenen af als bestuurslid, hij zou er actief blijven – was het plan. Nu missen we daar deze inspirerende doorzetter, die zich – als trekker van de werkgroep Zaans Maritiem – vastbeet in het realiseren van een scheepswerf.
Zijn verdiensten zijn onder andere: 

•     de Jonge Prins weten te behouden als Rijksmonument;
•     symposia en inspraakacties organiseren rond de arbeiderswijken van begin 1900;
•     initiatief voor een vaste ligplaats voor de Shtandart;
•     ontwerpplan voor een Zaanse historische scheepswerf;
•     lezingen over de Zaanse scheepvaartgeschiedenis;
•     inspreken bij Zaanstad Beraad inzake vele erfgoedonderwerpen;
•     landelijke prijs voor de Zaandijker kerk binnenhalen;
•     St. Zaanse Pophistorie leven ingeblazen met Gemeentearchief en Rob Hendriks.

Het van de grond krijgen van de – inmiddels niet meer weg te denken – vereniging Historisch Zaandam, was zonder zijn grote stuwkracht nooit gelukt.

Uit nood  aanvaardde hij tussen 2017 en 2020 het voorzitterschap. Hij beloofde de leden daarbij op zoek te gaan naar een ‘echte kanjer’, en die vond hij tot zijn geluk in Peter Tange. Achteraf bezien bleek hij zijn eigen kwaliteiten als voorzitter danig ondergewaardeerd te hebben.

Mede-bestuursleden waardeerden Ron als bedachtzaam en krachtig handelend mens. Hij was streng waar het de naleving van statuten betrof, maar dat kwam de vereniging louter ten goede. Ron Kiburg kreeg op 30 oktober 2021 de zilveren speld van Zaans Erfgoed op gespeld – als lid van verdienste.

Ron was een veelzijdig mens – hield van geschiedenis, was lid van Buurtvereniging Oud-West, was geïnteresseerd in stedenbouw en volkshuisvesting. Voor dat laatste toog hij naar Delft om de Bouwkunde-module Volkshuisvesting te volgen. Wonend aan het Hollandse pad kwam hij in contact met de heer Koopman, die er in zijn werkplaats Koo-boten maakte. Ron kreeg interesse in werken met hout en ging hem helpen. Later zou hij in de Schuitenmakerij op de Zaanse Schans mensen proberen te interesseren voor het ambacht van botenbouw. Maar helaas bleek er te weinig belangstelling voor.

Kabelgat en Brave Hendrik

Ron werd onmiddellijk na de opening van Jongerencentrum ’t Kabelgat in februari 1969 vaste bezoeker. 

Ron zette zich al vroeg in bij veel activiteiten rond het jongerencentrum, zeker nadat het ‘oude’ Kabelgat tegenover het stadhuis werd gesloten en we genoegen moesten nemen met een keet aan het Land van Middelhoven.

We vormden een actiegroep voor een beter onderkomen en vergaderden daar elke zondagmiddag over met alle bezoekers. Democratie in optima forma – met regelmatig Ron als voorzitter.

Na het afbranden van de keet deed de groep rond ’t Kabelgat nog één keer van zich spreken: het PEN-gebouw aan de Zuiddijk werd rond kerstmis gekraakt en uiteindelijk ontruimd door de politie onder leiding van Burgemeester Laan. Woordvoerder namens de actievoerders: Ron Kiburg.

Jongerenhuisvesting

Ron was één van de oprichters van Jongerenhuisvestingsvereniging Brave Hendrik VIII, ontstaan vanuit Drieluyck en Kabelgat. We kregen een vroege vorm van anti-kraak voor elkaar: sloopwoningen konden door ons tegen een gebruikersvergoeding toegewezen worden aan jonge woningzoekenden. Ron was daar zelf ook één van overigens. 

Vanaf 1974 vormden we een werkgroep om het gemeentelijk woningbouwbeleid veranderd te krijgen. Met Ron voorop. We schreven een nieuwe woonruimteverdelingsverordening, bepleitten aanpassing van het grondbeleid en de bouw van woningen voor jongeren. Ron was de initiatiefnemer van een woonmanifestatie in januari 1978. 

Kort daarna werd door de gemeente de ‘Stuurgroep Huisvesting Alleenstaanden en Tweepersoonshuishoudens’ opgericht. Ron werd gevraagd om daar de secretaris van te zijn. Natuurlijk bleef hij tegelijkertijd actief lid van Brave Hendrik, maar zijn positie werd wel wat dubbel: gemeenteambtenaar en actievoerder op hetzelfde dossier. Maar het tekent Ron dat hij hier goed mee om wist te gaan.

Er kwamen nieuwe woningen voor jongeren, de z.g. HAT-eenheden. Soms nog te weinig vond Ron en het ging ook allemaal te traag. Dus voerden we met Brave Hendrik een bezwaarschriftenbeleid: elk bouwplan met minder jongerenwoningen dan de  voorschreven gemeentelijke uitgangspunten kon rekenen op een bezwaarschrift. En met succes. Het laatste plan was het ‘Zilveren Vlootplan’ voor drijvende woningen.

Al met al had de Brave Hendrik in de eerste helft van de jaren ‘80 zijn rol wel vervuld. Maar Ron bleef actief. Binnen het LOBH, het Landelijk Overleg Belangengroepen Huisvesting en binnen het Ondersteuningsinstituut.

Ondersteuningsinstituut en Woonwinkel & Bouwbureau

Dat instituut was in de jaren ‘70 en ‘80 vanuit de gemeente opgericht met als doel professionele ondersteuning te bieden voor acties vanuit de bewoners. Ron werd er consulent Volkshuisvesting en zette zich in voor huurders van woningbouwcorporaties. Hij ijverde met name voor beperking van de woonlasten, benadrukkend dat dat deze breder zijn dan de huurpenningen alleen. Verder zette hij zich in voor een betere positie van woonbootbewoners, die destijds min of meer vogelvrij waren.
Bij het Ondersteuningsinstituut vond Ron ook zijn levenspartner Rita Molenaar, die helaas begin augustus van dit jaar overleed.
Voor ondersteuning van huurders was hij op later als zzp-er in te huren vanuit zijn eigen Woonwinkel & Bouwbureau. Zo heeft hij menige huurdersvereniging bijgestaan, maar was hij ook deskundig raadgever in de aanpak van funderingsherstel. 

Afsluiting met rum

De werkgroepbijeenkomst van Zaans Maritiem van vorige maand had een feestelijk tintje. Ron heeft toen – samen met Jacob Reitsma, Eelco van Aartsen en Harry Molenaar -eindelijk de fles rum soldaat gemaakt, die zij vorig jaar hadden gekregen van kapitein Vladimir Martous van de Shtandart. Het was zijn dank voor de enorme support die hij van  deze mensen had gekregen. Bij de uitreiking van de zilveren speld aan Ron roemde Jacob Rons grote verdienste  – als bestuurder, navigator, communicator en motivator was hij iemand die goed koers wist te houden. Dit bijzondere mens gaan wij nu ontzettend missen.