Pennemes

door Ruud Meijns

De geschiedenis van het verzorgingshuis Pennemes begint in 1677 als het ridderschap van Holland en West-Friesland het besluit goedkeurt tot oprichting van een weeshuis in Oost-Zaandam. De belasting die hiervoor werd geheven was ‘een duyt van de gulden van verkochte onroerende goederen in de bannen Oost-Zaandam’. Het tehuis staat nu op de H. Gerhardstraat hoek Bloemgracht.

De Bloemgracht heeft een lange geschiedenis. Het pad werd in 1656 aangelegd als het Cornelis Pietersz. Bleeckers Ven of de Bloeme Graft. De laatste naam grijpt terug op de familie Bloem waar in oude stukken van wordt gesproken.

De straat liep van de Schinkeldijk (Oostzijde) tot ver in het Oostzijderveld zoals op deze foto uit 1917 nog te zien is. Er staat een man bij de sloot en links van hem is het tehuis voor ouden van dagen zoals dat toen heette.

In 1952 werd de Bloemgracht doorsneden door de H. Gerhardstraat en ontstaan er gescheiden delen van de Bloemgracht.

 

De geschiedenis van het Pennemes begint met de verkoop van een huis aan de armenvoogden van Oostzaandam door de weduwe van Pieter IJsbrantsz. Goorties. Daarnaast verkocht burgemeester Meindert Jochemsz. Kat een huis aan de diakenen van de gereformeerde kerk dat later de Diaconie werd. In 1744 waren het armenhuis en de Diaconie al samengevoegd.

Hier zien we, eind jaren ’50 het tehuis aan de Gerhardstraat en rechts loopt het oostelijk deel van de Bloemgracht.

 

In 1792 overleed Jacob Baltusz. Pennemes en hij liet zijn vermogen na aan de Diaconie van de gereformeerde kerk van Oostzaandam.

Hieronder een zinnebeeldig gedenkstuk uit 1794 opgedragen aan Jacob Baltuszoon Pennemes.

De Grijsheid, Weew en Wees, zijn hier door Mededoogen

Liefdadig ondersteund; Hun Smert door Troost verzacht,

Daar Jacob Baltus-zoon met d’Armoe Steeds bewoogen:

Aan Hen, en Bloedverwant, Rechtvaardigheid betracht.

 

“’K wil”: (Sprak d’edele Ziel Grootmoedig bij ’s Mans Sterven:)

“Het Godshuis t’ Oostzaandam, mijn Aardsche Schat zal erven”.

 

JACOB BALTUSZ: PENNEMES,

Obiit Hamburg IX Aprillis

MDCCXCII

 

Het Pennemes zoals het er tegenwoordig bijstaat.

Bronnen:

  • M. de Visser, Een diakoniehuis van 300 jaar, 1977
  • Op Historische Gronden, Henk Roovers, 2015
  • Gemeentearchief Zaanstad.