Nieuw
Historisch Café met Lezing over de cacaobranden In Zaandam en Wormerland in 2003
Deze maand is het 70 jaar geleden dat we de grootste brand hadden die Zaandam ooit meemaakte. In oktober 1954 stonden de pakhuizen ‘Nederland’ en ‘Czaar Peter’ van Zaans Veem in brand. Maar cacaobranden waren er vaak in de Zaanstreek. 3 juli 2003 brak er brand uit bij Furness op de Rijder in Zaandam, 18 december2003 was er brand in Wormer, ADM cacao Veerdijk gemeente Wormerland.
Nico Moes, Commandant van Dienst/Commandant Wormerland b.d., zal op maandagmiddag 28 oktober a.s. een lezing geven over de bestrijding van deze branden. Waar loop je tegen aan en hoe ga je ze oplossen. Welke en hoeveel eenheden zet je in. De samenwerking met het bestuur en Provincie. Cacaobranden duren over het algemeen lang en hoe ga je daar mee om?
Met beelden kijken we terug op deze bijzondere branden in de Zaanstreek.
Het Historisch Café is maandag 28 oktober van 14.00 tot 16.00 uur in het buurtcentrum De Bovenkruier, Drielse Wetering 49 in Zaandam-Kalf. Inloop vanaf 13.30 uur. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
Einde nadert
Er wordt druk gesloopt aan het kantoor van William Pont op het Zaaneiland. Het moet plaatsmaken voor nieuwbouw.
foto: Ruud Meijns
Stalhouderij Jan Hooft
Ruud Meijns
De stalhouderij van Jan Hooft was een succesvolle onderneming die door een misstap volledig ineen stortte.
Dit is Westzijde 64, al was het toen anders genummerd, maar het is de stalhouderij van Jan Hooft (
13-06-1890).
Hij had rijtuigen en paarden. Hij vervoerde met zijn rijtuigen de gegoede burgerij van Zaandam. Daarnaast had hij een expeditiebedrijf dat vervoer van goederen en ook verhuizingen door heel het land regelde. Hij handelde ook in paarden.
Naast het pand in de Westzijde had hij in 1910 ook een pand laten zetten in de Botenmakersstraat op nummer 11. Het gemak dient de mens en zo ook met Hooft die aan de achterzijde van het pand in de Botenmakersstraat ook een garageruimte had gebouwd zodat hij ook een uitgang kreeg op het Wijnkanspad. Verder lezen
Wandeling Klauwershoek en omgeving
door Jolanda Hendriks
Op zaterdag 31 augustus hebben de leden van de Werkgroep Historisch Erfgoed en Ruimte weer een mooie wandeling gemaakt.
Dit keer was de start in de muziektent bij de Oostzijderkerk. Vanaf de in 1997 gebouwde muziektent, die amper wordt gebruikt voor muzikale doeleinden, is er een mooi uitzicht op de sluis, het oude postkantoor en Dam 2, de voormalige Vrijmetselaarsloge ‘Anna Pauwlona’ uit 1858.
Over de Oostzijderkerk is ontzettend veel te vertellen. Jan van der Male, de gemeentearchivaris van Zaanstad, heeft in 2020 een 150 pagina’s dik boek geschreven over dit Rijksmonument, waar al in de 14e eeuw één van zijn voorgangers heeft gestaan. Bijzonder zijn de gebrandschilderde ramen en het grote schilderij van de watersnoodramp in 1825. De toren werd gebouwd in 1850 en is ongeveer 50 meter hoog, in die tijd het hoogste gebouw van Zaandam.
Rechts van de kerk staat het 17e-eeuwse rechthuis van Oost-Zaandam, in 1907 verbouwd tot catechisatie- en kerkeraadskamer. Let ook op het mooie deurkalf dat nog uit 1685 dateert! Achter de kerk zagen wij nog enkele oude grafstenen liggen op een verwaarloosd stukje grond. Verder lezen
Lezing Energietransitie in de negentiende eeuw in de Zaanstreek
Op zondagmiddag 13 oktober organiseert de vereniging Historisch Zaandam een ledenbijeenkomst in het Buurtcentrum De Bovenkruier, Drielse Wetering 49 te Zaandam. Op deze middag zal de in Zaanse erfgoedkringen zeer bekende Jur Kingma een lezing geven over de Energietransitie in de negentiende eeuw in de Zaanstreek. Ook zal deze middag het nieuwste nummer van het Magazine Historisch Zaandam gepresenteerd worden. De toegang voor deze middag is gratis. De deur gaat open om 14.00 uur en de lezing start om 14.30 uur. Verder lezen
Straatnamen van de Vijfhoek
door Ruud Meijns
Ik kijk niet veel naar straatnaambordjes omdat ik meestal wel weet waar ik ben. Maar dit keer deed ik dat wel, in de Vijfhoek en moest tot m’n verbazing merken dat een aantal van de oude namen uit die buurt met de sloop in 2003 ook zijn verdwenen. Ik was daar omdat we in het najaarsnummer van ons blad een artikel hebben over de Vijfhoek en ik wilde iets over de namen van de straten vertellen. De nieuwe buurt tussen de Zuiddijk en de Wibautstraat heeft bij de nieuwbouw ook nieuwe namen gekregen; allemaal van tropische eilanden; Madagaskar, Madeira, Mauritius, La Palma en Bermuda.
De straatnamen van Groen van Prinsteren, Abraham Kuyper en van Mgr. Nolen zijn dus niet teruggekeerd. Gelukkig is de naam van Pieter Jelles Troelstra niet verdwenen want zijn naam is van de straat waaraan de Vijfhoek ligt. Blijven over; Van Houtenstraat, Albardastraat, Cort van der Lindenstraat en Aalbersestraat. Het zijn de namen van staatslieden uit de vorige eeuw en nog van die daarvoor. Dat zegt weinig mensen nog iets, daarom is een verheldering wel op zijn plaats. We beginnen bij Pieter Jelles Troelstra. Verder lezen
Over Molens
Op de eerste lezingmiddag na de vakantie sprak Sjors van Leeuwen over molens – en hoe. Een dertig tal bezoekers, het weer was niet best, hoorden hoe de liefde voor molens werd geplant door een leraar op de middelbare school. Sjors vertelde over de geschiedenis en hoe de molens hun weg naar Europa hebben gevonden. Vanuit Afghanistan naar het Midden Oosten en via de kruisvaarders naar onze streken.
De molens, waarvan er in totaal zo’n twaalfhonderd in onze streek hebben gestaan, hebben de basis gelegd voor onze welvaart en onze huidige industrie. We hoorden over de verschillende technieken met wind, water en paarden als aandrijving voor het molenwerk. Verder lezen
Hembrug aangevaren
Die goeie ouwe Hembrug was weer eens aangevaren. 50 jaar geleden, 20 oktober 1974 botste het Amerikaanse booreiland Choctaw tegen de noordelijke peiler van de Hembrug met aanzienlijke schade tot gevolg. Het spoor Amsterdam – Zaandam was zo zwaar beschadigd dat het wel enkele weken niet gebruikt kon worden. Het andere spoor hoopte men snel in gebruik te kunnen nemen. Bij het booreiland raakte het helikopterplatform beschadigd en het gevaarte werd naar de haven in Amsterdam teruggesleept.
Foto’s: Gemeentearchief Zaanstad – fotograaf onbekend
Gedempte Gracht of Marktstraat
door Ruud Meijns
Het scheelde weinig of we hadden nooit een Gedempte Gracht meer gehad. In een brief aan de gemeenteraad in oktober 1892 schrijven Burgmeester en Wethouders dat bij het wijzigen van de straatnamen men voor twee straten een uitzondering wil maken. 
‘Slechts 2 straten zouden wij anders betiteld willen zien, dan tot dusver gebruikelijk was; het zijn de straten bekend onder de namen “Spoorstraat” en “Gedempte Gracht”. Voor de eerste achten wij “Stationsstraat”, voor de tweede “Marktstraat” eene betere benaming’.
Dit laatste omdat de Gedempte Gracht de plek is waar de wekelijkse markt wordt gehouden.
Hier zien we de Gracht, 1900 met het houtwerk voor de veemarkt. Verder lezen
Zaansche Politiek
Raadsnotulen 28 januari 1920
De heer Duijs: “De heer Tel wordt gebruikt als vuilnisvat”.
De heer Tel: “De heer Duijs is zelf een vuilnisbak”.
Huis bij tegel gevonden
door Ruud Meijns
De zoektocht begon tijdens een gesprek met Martien Danenberg die vertelde dat hij thuis op het balkon nog een steen had liggen van een eerste steenlegging. Op de steen stond een naam en het jaartal 1905. Bij nadere inspectie bleek de naam die van Maria Christina Muller te zijn, geboren in 1905. De steen was gevonden in de Oostzijde op een plek waar eens woningen hadden gestaan tussen de Zuidervaldeurstraat en de Klamperstraat.
Het is toeval dat Martien nu in een flat woont die op de plek staat waar deze woning ooit stond. Verder lezen
Westzijde 258
door Ruud Meijns
Iets over de eerdere bewoners van dit kapitale pand staat te lezen in ‘Het dagverhaal van Aafje Gijssen’ met aantekeningen van J. W. van Sante. In deze aantekeningen beschrijft van Sante het volgende: Claes Jansz. Bakker was getrouwd met Maritje Pieters Ouwejan. Hij was grootscheepmaker en had zijn werf aan de Kadijk. Claes en Maritje hadden een dochter Grietje Bakker (1749-1785). Toen Grietje 1 jaar was kwam vader Claes Jansz. Bakker te overlijden. Haar moeder hertrouwde met de weduwnaar Jan Claasz. de Jongh die een kapitaal pand in de Molenbuurt bewoonde. Kort na het huwelijk overleed de Jongh.
Uitnodiging festival – Herbouwplannen van het Havenkantoor
Stichting Havenkantoor Zaandam is te gast bij het Babel Festival en u bent daarbij van harte welkom.
Op zaterdag 5 oktober a.s. pakt het Zaans Architectuurplatform BABEL
uit met de manifestatie ‘Vier en beleef het Zaanstad van de toekomst!’
In de zalen van Fluxus in de oude Verkadefabriek aan de Westzijde is van 13.00 tot 18.00 uur van alles te doen voor iedereen. Er zijn diverse kleine exposities, workshops, lezingen, er is een ‘Rad van Voortuin’, er is ook ’n quizmaster en muziek, kortom het is een festival dat u niet kan en mag missen! Zaanstad is een boeiende en levende stad die volop in ontwikkeling is en we willen samen met u proeven aan en praten over de toekomst van onze stad.
En omdat wij natuurlijk willen dat het mooie Havenkantoor weer terugkomt is deze manifestatie natuurlijk de juiste gelegenheid om iedereen te kunnen informeren over ons mooie project. De middag wordt afgesloten met ’n spetterend optreden van de Zaanse band De Kift. De toegang is gratis en het festival is voor alle leeftijden. Meer informatie op stichting-babel.nl/babel-festival
Havenkantoor Zaandam
Van de stichting Havenkantoor Zaandam ontvingen we Nieuwsbrief nummer 7. Informatie over de herbouw. U kunt hem hier lezen.
De jeugdherinneringen van Dick Bakker (6/7)
– Deel 6 – De jeugdherinneringen van D.W. Bakker, geboren 15 april 1935, opgetekend in 1970.
Over Seks en Treinen
Het woord seks kenden we toen nog niet en verder wisten wij er op straat ook niet veel over. Voorlichting kregen we niet en onze nieuwsgierigheid en kennis moesten we opdoen in de vrije nieuwsgaring en dat viel niet mee. Zo makkelijk als het nu is om een naakte vrouw te zien met de reclame op de buis, de rekken met blote tijdschriften in iedere supermarkt en het naaktstrand was het toen niet. Het omkleden voor en na het zwemmen op het strand of bij Kalkovens aan de dijk en bij paal 13 aan de Havenstraat ging zo omzichtig en geheimzinnig, dat er niets te zien was.
Het minst verhullend waren nog de plaatjes van filmsterren in het tijdschrift “De Lach” bij kapper Otte en die waren nog gestoken in complete badpakken. We moesten er dus wat anders op vinden om onze overlopende nieuwsgierigheid te bevredigen. Heel opwindend was het de meiden op school met uitzondering dan van Appie Blomberg te laten “luchtfietsen” als de meesters die tijdens het verblijf op het schoolplein streng surveilleerden het niet zagen. Je stak onverwachts van achteren een hand onder de rok en tilden ze dan even van de grond. De meiden gilden het uit maar vonden het prachtig. De brutaalsten onder de meiden kwamen naast je lopen en staken dan een hand in je broekzak, die je van tevoren kapot had gescheurd, een ervaring die ook niet mis was. Lastig alleen waren die moeders die regelmatig je kleren controleerden en die broekzakken meteen weer dicht naaiden. Wilde je echt wat zien en welke jongen wilde dat niet, dan moest je naar het open bad. Met een briefje van je moeder mocht je van badmeester Bellaart onder het luik door en vrij zwemmen in de Zaan. Met die smoes kon je het eigenlijke doel bereiken, de ruimte onder de kleedhokjes van de meiden. Hangend aan de buizen van een waterleiding hingen we dan in bosjes, bibberend van de kou en spanning, te wachten tot we een deurtje hoorden dichtklappen. Door een afwaterkiertje in de houten vloer kon je dan als je geluk had wat vrouwelijk bloot zien of een druppel water in je oog krijgen. Meer als de toen nog kleine borstjes van Els van Vliet heb ik nooit gezien. Verder lezen