Nieuw
De Westzijde bij Verkade 1
door Ruud Meijns
Bij het kaartje. Dit is de Westzijde. Rechts ‘de Ruiter’, de koekfabriek van Verkade. Nu wordt dit pand door diverse instanties en bedrijfjes gebruikt, zoals de Bieb.
Aan de westkant van de Westzijde ligt een gebied tussen de Reigerstraat en het Hollandsepad met daartussen het Ossenpad. Behalve wat paden was een groot deel aan de westkant van de Westzijde weiland.
Veel van dat land was eigendom van Paulus Dirkszn. de Boer. Hij stond te boek als ‘Landman’, nu zouden we zeggen; ‘grootgrondbezitter’. Hij deed een deel van het land over aan een andere ‘Landman’ ook al zo’n ‘grootgrondbezitter’; Jacob Pieterszn. Out.
Nu wordt dit deel van de Westzijde gedomineerd door een hek waarachter de fabrieken van Verkade staan. Verder lezen
Nieuw veld en nieuwe tribune.
Na de verhuizing heeft voetbalclub RCZ een splinternieuw veld en door de werkzaamheid van alle leden heeft men nu ook de beschikking over een nieuwe tribune die 120 toeschouwers kan herbergen. Veel was al in de zomer klaar maar er was nog genoeg te doen om de opening naar augustus te verplaatsen.
Voor welp Nico Glandorf was het een heel bijzondere dag omdat hij aan voorzitter Prins twee grens- en hoekvlaggen mocht overhandigen. Hij deed dat niet zomaar maar hield nog een kleine toespraak voor de microfoon.
Nou dan ben je een hele Piet als je dat zonder haperen doet. (uit de krant van 25 augustus 1952)
Een ongelukkige brand
door Ruud Meijns
Hoe een bescheiden brandje grote gevolgen kreeg voor Kring Drie van de Zaandamse brandweer. Op 20 april 1960 kwam er een melding van een brandje bij cacaofabriek “de Halve Maan” van Jan Schoenmaker. Kring Drie rukte onmiddellijk uit.
Op weg naar de brand over het bochtige en smalle Kalf kwam de brandweer ter hoogte van Pakhuis de Bijl een melkwagen uit tegenovergestelde richting tegen die geen ruimte maakte voor de aansnellende brandweerwagen die zoals gewoonlijk een sirene liet gaan. Verder lezen
Een goeie tip
Een goeie tip uit augustus 1921!
Voor de warme dagen als zij nog komen
Een verfrissend voetbad kan men als volgt bereiden: 1 ons aluin, 2 ons zeezout, 2 ons borax. Van dit mengsel voegt men aan het voetbad 1 theelepel toe, als na een lange wandeling de voeten neiging vertonen op te zwellen. Als men de voetzolen inwrijft met een stukje citroen, zal dit veel helpen om de vermoeienis te voorkomen.
Na de voeten gebaad te hebben, bestrooie men ze met speksteenpoeder. Zijn de voeten erg pijnlijk, dan masseere men ze van den teen naar de hiel, met wat vaseline.
Om het haar glanzig te krijgen, losse men tien gram carbonaat met potasch op in het waschwater.
Om de vliegenplaag tegen te gaan, drenkt men lapjes flanel in terpentijn en legt deze in schoteltjes op verschillende plaatsen in de kamer. Ook kan men op een schoteltje één theelepeltje zwarte peper twee bruine suiker en één room vermengen.
Magazine 11 van Historisch Zaandam is verschenen
Eind april is de nieuwste uitgave van het Magazine Historisch Zaandam verschenen. In deze uitgave nummer 11 wordt aandacht geschonken aan:
– de Pastorie op de Hoogendijk 14 (nu Dam 32)
– Gedicht van Lisa van Tongeren, stadsdichter van Zaanstad
– Schilderskunst in Zaanse bedrijven
– De Drie Doorbraken in de Zuiddijk
– De Hofwijk
– Gargadoors aan de Hogendijk
– De Verf- en vernisfabriek “Holland” van Oosterveld & Romijn
– Een reisje door het archief van Albert Heijn
– Huza Eletrofa
Kortom, weer een lezenswaardig nummer, welke inmiddels bij de leden van de vereniging Historisch Zaandam is thuisbezorgd. Vanaf 1 mei is dit nummer voor 5 euro ook verkrijgbaar in de losse verkoop bij onze verkoopadressen:
Bruna Zaandam, Damstraat 11, Zaandam
Zaanstore (VVV), Stadhuisplein 96, Zaandam.
Buurtwinkel/verswinkel H. van Langelaar, Schoolmeesterstraat 62-64, Zaandam.
Bruna Wormerveer, Marktplein 17, Wormerveer.
Bestellen kan ook door overmaking van € 5,00 + portokosten op onze bankrekening NL13 RABO 0328 956600 t.n.v. Historisch Zaandam onder vermelding van naam, adres en bestelling Magazine 11. Voor verzending in de Zaanstreek rekenen wij € 1,00 en voor buiten de Zaanstreek € 4,00.
Ook eerdere nummers van het Magazine zijn nog beperkt verkrijgbaar. Zie informatie hierover op onze website.
Oostzijde 111
door Ruud Meijns
Velen zullen zich nog wel Oostzijde 111 als ‘Spes Viva’, herinneren; het Gereformeerde verpleeghuis.
Het was het herenhuis met grote tuin van rijstpeller Nicolaas Blans. Nicolaas Johannes Blans 1865 – 1916, was de eerste eigenaar van dit grote pand. De heer Blans was naast rijstpeller ook een ZVV’r die zoals veel jongens uit de gegoede burgerij het voetbalspel populair trachten te maken. Naast voetballen voor ZVV was hij ook tweede secretaris van de vereniging. Voor de afdeling Zaandam van vereniging “Volksweerbaarheid”[1] hield hij als penningmeester een oogje op de financiën. N.J. Blans overlijdt in 1916. Verder lezen
Bouillonblokjesfabriek ‘De Arend’
door Ruud Meijns
Struinend in de kranten bij het Gemeentearchief zag ik in een krant van december 1918 een grote advertentie van notaris Dekker over de verkoop van “De Eerste Zaanse Bouillonblokjesfabriek De Arend”.
Nooit gehoord van “De Eerste Zaanse Bouillonblokjesfabriek De Arend”, gelegen aan het Fransche Pad nr. 4. In de advertentie wordt het pad niet aan elkaar geschreven.
Dan maar eens verder zoeken in het archief. Van deze Arend is niets te vinden. Wel van veel andere Arenden als molen of pakhuis. Adresboek dan? Ook niet. Dan zoeken op Franschepad 4 of Fransche Pad 4; de juiste schrijfwijze is belangrijk om iets te vinden in een archief. Geen fabriek De Arend op het Franschepad. Verder lezen
Czarinastraat: Een keurige straat
Toch gek eigenlijk dat dit gebied vroeger een enorm weiland was; het Krimperven. De foto is genomen ter hoogte van het Czaar Peterplantsoen kijkend naar het zuiden. Alles is eigenlijk net gebouwd.
Oostzijde 242 – de Skeve Skans
door Ruud Meijns
Deze foto van Oostzijde 242 komt uit de Typhoon van 19 december 1984 (foto Prentekst). De begeleidende tekst zegt dat het herstel nabij is en dat alleen het wachten is op goedkeuring van de Rijksdienst voor Monumentenzorg. Het pand was gekocht door G. Kerkhof uit Zaandam die in overleg met architect J. Schipper het plan had de ‘Skeve Skans’ weer in oude staat terug te brengen.
Ik heb wat foto’s bij elkaar gezocht die wat geschiedenis van het pand laten zien. Verder lezen
Oostzijde 196-198
door Ruud Meijns
Een gebiedje in de Oostzijde rond de Tuin der Nederlanden dat jaren onveranderlijk leek voor te bestaan, gaat veranderen. Er gaat gebouwd worden en het aanzien zal ingrijpend worden gewijzigd. Om er nog even bij stil te staan hier twee plaatjes. Links 1898 en rechts 2024.
Nachtwerk in 1927 *
door Ruud Meijns
De krant de Zaanlander bracht voor de lezers een mooi staaltje van participerende of undercover journalistiek door een periode als boeven verkleed door nachtelijk Zaandam te lopen. Ze reageerden op berichten dat het inbrekersgilde de laatste tijd nogal huis hield in de stad.
De uitgever zegt het als volgt, ‘In den nacht van Woensdag op Donderdag der vorige week hebben een nieuwsbladreporter en een ingezetene, te voet, per motor en per fiets alle straten der stad geinspecteerd om een indruk te verkrijgen, hoe Zaandam des nachts bewaakt wordt. De daarbij opgedane ervaringen meende ik den Zaandammers niet te mogen onthouden, doch in een vlugschrift vast te leggen. Voor de waarheid van den inhoud sta ik mede, persoonlijk in. De Uitgever, M.A. Ooms, Ged. Gracht, Zaandam.’
foto: Op de Gedempte gracht kijkt men naar de sportuitslagen voor de boekhandel van de heer Ooms. Verder lezen
Een patent *
door Ruud Meijns
Ik kreeg een patent in handen uitgegeven door de Provincie Noord-Holland voor de gemeente Zaandam voor het dienstjaar 1886/87 ten behoeve van Cornelis van der Woude als ‘Binnenlandsch koopman in oud ijzer, vodden, enz. tevens staande op de weekmarkten alhier’. Achterop het biljet staat naast het adres een berekening geschreven mogelijk van inkomsten of juist uitgaven.
50 jaar Zaanstad en het ‘Vijfje’
Nu we met 50 jaar Zaanstad terug in de tijd gaan, mag ‘Het vijfje’ natuurlijk niet ontbreken. Op het bankbiljet van 5 gulden stond een nummer en was daarmee uniek. Er was maar één briefje met dat nummer in omloop. 
De pret was dat dat het briefje op een in de krant vermelde plek in de Zaanstreek in omloop werd gebracht door een medewerker van de krant. Daarna verscheen in de krant het bericht dat het vijfje was uitgegeven en werd het nummer bekend gemaakt. 
Portemonnees werden open getrokken om naar het nummer van de vijfjes te kijken. Want….. er waren flink wat prijzen mee te verdienen. Winkeliers, kooplui van de markt en anderen neringdoenden zetten er prijzen op en hoe langer het duurde voor het boven water kwam hoe groter het prijzenpakket. Ten eerste de premie die de krant zelf op het vinden had gezet; elke week kwam er vijf gulden bij. 
In maart 1974 stond het bedrag al op fl. 75,00 en dan al die prijzen nog van de winkeliers. Was het vijfje niet boven water gekomen, werd er een nieuw vijfje in omloop gebracht en het prijzenpakket ging gewoon mee. En hier nog de voorkant van het biljet.
De Zaanse Zieken en Bejaarden Omroep – ZZBO
door Ruud Meijns
Ik sprak met Jan Belier die de omroep heeft opgericht. Hij vertelt:
Als je nu in een ziekenhuis komt zie je een clean gebouw met patiënten die er twee of drie dagen liggen, maar in de periode dat de ZZBO startte was de gemiddelde ligtijd vijftien dagen. Die patienten hadden niks om zich te vermaken. In het Juliana ziekenhuis hing bij elk bed een plastic schelpje dat je tegen je oor moest houden en dan kon je vier radiostations – waaronder de ZZBO – beluisteren. In het Johannes ziekenhuis hing een speaker op de zaal.
Het idee van de ZZBO was om via haar radioprogramma’s de patiënten in de ziekenhuizen en de bewoners in de verzorgingshuizen te amuseren en te betrekken bij het sportieve en andere gebeuren in de Zaanstreek. Zo maakten we verzoekplatenprogramma’s, waarvoor patiënten, bejaarden of familie een plaat konden aanvragen die wij dan draaiden. Ook zonden we lokale actualiteitenprogramma’s uit en op zondag een Zaans sportprogramma. Vroeger moest je in Zaandam voor de sportuitslagen naar de Gedempte Gracht, waar deze in de vitrine van de krant hingen. Verder lezen
Dienstweigeraar Tom Clardij
door Ruud Meijns
Als ik zeg “Tom Clardij” dan zegt u “Moet vrij”. Het zal zeker niet voor iedereen duidelijk zijn waar dit over gaat. Welnu, Tom Clardij was een Zaandamse jongeman die dienst weigerde. Clardij voerde medische klachten aan als motief om te weigeren. Toen die klachten na onderzoek werden afgewezen besloot hij evengoed niet mee te gaan met het troepentransport naar Nieuw Guinea. Hij weigerde geen dienst in Nederland, maar weigerde uitgezonden te worden naar Nieuw Guinea. Verder lezen