Nieuw
Recent gepubliceerd
Hoge nood
door Ruud Meijns
Heeft u dat ook wel eens – je moet ontzettend nodig en waar moet je je plas doen? Onlangs schreef de krant erover omdat een aantal mensen met een medische noodzaak gebruik willen kunnen maken van toiletten in winkels.
Voor mannen had de gemeente al vroeg een plek gemaakt – het Urinoir, de krul – want mannen lieten zonder gène overal hun water lopen en omdat tegen te gaan stond er in 1895 op de Dam al een exemplaar. Omdat het wat schuin afliep kwam de urine in de toenmalige haven terecht. In 1893 was voor de Vinkendwarsstraat al een urinoir, ook zo’n mooie krul bedacht. Vast wel nodig met de markt in de buurt. Verder lezen
Brand in de Traanfabriek
‘Op 8 juli 1927, een schoonen zomeravond te half zeven ongeveer, wordt er getelefoneerd: ‘Er is brand in een oliefabriek aan het eind van de Zuiddijk – dicht bij het kerkhof.’ Dit is de openingszin van het verslag dat brandweercommandant Heijnsbergen in zijn boek over branden in Zaandam, over deze brand schreef.
Het ging om een brand bij de Traanfabriek van Molenberg & Dekker, Zuiddijk 404. Een plek aan de Zaan waar later scheepswerf ‘Vooruit’ zich vestigde. Al vóór 1900 waren de heren Molenberg en Dekker bezig met het vervaardigen van olie uit verschillende producten. De naam traanfabriek geeft een associatie met de walvisvaart waar de Zaanstreek bekend om was. De traankokerijen werden buiten de stad en het liefst aan het water gebouwd. Zo ook deze fabriek. In het Oostzijderveld stond nog een andere traanfabriek – het ‘Pruthuis’ van de firma Best en Dekker, ook een Dekker(?). Deze fabriek ging in 1940 door brand verloren. Bij de rode stip ligt nr. 404 op de Zuiddijk. Verder lezen
Jacob Israël de Haan (31 december 1881 – 30 juni 1924)
In aansluiting op het twitterbericht van Erik Schaap (zie hiernaast) willen wij ook enige aandacht besteden aan deze grote Zaankanter. Hij werd vermoord vanwege zijn ideeën over de toekomst van Israël. En de enorme opkomst bij zijn begrafenis gaf aan dat hij niet alleen stond in zijn opvattingen.
Zie ook:https://eriksgaap.nl/2021/12/31/de-jeugd-van-jacob-israel-de-haan/
De Begrafenis
De opkomst bij de begrafenis van Jacob Israël de Haan in 1924 en zijn grafmonument in Jeruzalem. Op een steen tegenover de synagoge op de Gedempte Gracht staat dit gedicht van hem:
Wat is de Zaan een mooie brede stroom,
Ik ben een jongen te Zaandam geweest,
Jeruzalem: zó teder, als een droom,
Herdenk ik hier mijn jeugd en elk Joods Feest.
Verkade 1926
door Simon Greve
Verkade is natuurlijk heel bekend in de Zaanstreek. Niet alleen vanwege de producten, of het kwaliteitsimago, maar ook omdat veel Zaandammers de fabriek kennen aan de Westzijde. Een heel kenmerkend pand waar tegenwoordig onder andere een restaurant ‘Verskade’ is gevestigd. Voordat Verkade er kwam stonden er houten huizen en op het bord voor het eerste huis wordt aangegeven dat hier een veer over de Zaan was genaamd het Ruiterveer.
Opgericht in 1886 moet Verkade vandaag de dag al 137 jaar bestaan. Ik wil u als lezer meenemen naar 1926, nu bijna 100 jaar geleden toen Verkade het veertig jarig bestaan vierde. En u begrijpt dat ik daar niet zelf bij was, maar via-via kreeg ik de Kern, het ‘orgaan voor het personeel van Verkade’s fabrieken’ van 18 mei 1926 in handen. En dat beschrijft uitgebreid het jubileum dat op 3 mei 1926 gevierd is. Leuk om daar wat over op te schrijven en met u te delen. Verder lezen
Vermaning – Weeshuis – Wasserij – Kinderopvang
door Ruud Meijns
De woorden vermaning, weeshuis, wasserij en kinderopvang zijn in het kort de geschiedenis van het pand dat op de plek van Oostzijde 240 stond. Voor mensen van mijn generatie; daar stond Oosterweide – het kindertehuis. Maar dat daar ooit en wasserij in zat, wist ik pas toen ik een foto van de brand zag die de wasserij verwoestte. Een geschiedenis van het pand en een plek.
Het allereerste begin ligt bij de Doopsgezinde gemeente van Oostzaandam. Om aan de noden van hun gemeenteleden tegemoet te komen besloot men in 1743 een huis te bouwen in de Noord aan de Schinkeldijk zoals de Oostzijde toen heette.
Daar is een tekening van, vermoedelijk gemaakt door de zoon van dominee Jesse. We zien de Vermaning en het weeshuis links en herkennen al een beetje uiterlijk zoals we het latere Oosterweide kenden. De Vermaning rechts op de tekening is in 1862 afgebroken omdat er toen een nieuwe Vermaning beschikbaar kwam; de Doofpot, nog steeds te zien bij de Belgischestraat. Verder lezen